Nhóm máu abo là nhóm máu như thế nào

Ở Việt Nam, người có nhóm máu AB chỉ chiếm 5% dân số. Tỷ lệ này thấp hơn so với các nhóm máu khác của hệ nhóm máu ABO. Vì thế, nhiều người cho rằng nhóm máu AB là nhóm máu hiếm, thực tế có phải như vậy không?

Có bao nhiêu hệ thống nhóm máu?

Năm 1901, nhà bác học Karl Landsteiner đã phát hiện ra hệ nhóm máu ABO, mở ra kỷ nguyên mới trong thực hành truyền máu. Năm 1940, Karl Landsteiner và nhóm các nhà khoa học đã phát hiện ra hệ nhóm máu Rh. Hệ nhóm máu ABO và hệ Rh là hai hệ thống nhóm máu có ý nghĩa nhất trong thực hành truyền máu.

Những năm sau đó, nhiều hệ nhóm máu hồng cầu khác đã được phát hiện như hệ nhóm máu Rh, Kell, Kidd, Duffy, Lewis, MNS… Mỗi hệ thống nhóm máu gồm một hoặc nhiều kháng nguyên. Phức tạp nhất là hệ nhóm máu Rh với trên 50 kháng nguyên – trong đó kháng nguyên D là phổ biến nhất.

Đến tháng 06/2021, Hội Truyền máu Quốc tế công nhận có tới 43 hệ nhóm máu hồng cầu với 376 kháng nguyên nhóm máu khác nhau.

Dựa trên sự có mặt hay vắng mặt của các kháng nguyên mang đặc tính di truyền trên bề mặt hồng cầu mà phân loại thành các nhóm máu khác nhau.

Thế nào là nhóm máu hiếm?

Hội Truyền máu Quốc tế quy ước: một kháng nguyên nhóm máu hay kiểu hình (gọi tắt là nhóm máu) có tần suất xuất hiện dưới 0,1% được gọi là nhóm máu hiếm và dưới 0,01% được gọi là nhóm máu rất hiếm.

Tần suất xuất hiện của nhóm máu có khác nhau?

Tần suất xuất hiện của nhóm máu và kiểu hình nhóm máu ở các chủng tộc, khu vực và các quốc gia rất khác nhau.

Do đó, nhóm máu này có thể là hiếm ở người da trắng, nhưng chưa chắc đã hiếm ở người châu Á.

Nhóm máu nào là hiếm ở Việt Nam?

Việc xác định tỷ lệ các nhóm máu của người Việt Nam được thực hiện khá sớm. Qua đó đã xác định được tỷ lệ các nhóm máu chính của hệ ABO và hệ Rh ở một số dân tộc và cộng đồng người Việt. Kết quả cho thấy một trong những nhóm máu hiếm thường gặp ở nước ta là Rh(D) âm vì chỉ chiếm dưới 0,1% dân số. Trong khi đó, ở Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Úc… tỷ lệ nhóm máu Rh(D) âm trong cộng đồng cao hơn nhiều, chiếm khoảng 15% – 40% dân số.

Với hệ thống nhóm máu ABO, khoảng 45% dân số nước ta có nhóm máu O. Nhóm máu A khoảng 20%, nhóm máu B khoảng 30% và 5% dân số nước ta có nhóm máu AB.

Như vậy thì ở Việt Nam, căn cứ theo quy ước của Hội Truyền máu Quốc tế, nhóm máu Rh(D) âm là nhóm máu hiếm vì chỉ chiếm gần 0,1% dân số. Nhóm máu AB không được coi là nhóm máu hiếm (vì chiếm tới 5% dân số). Nhóm này chỉ hiếm khi là nhóm AB Rh(D) âm.

Truyền máu bất đồng nhóm máu ABO có thể dẫn tới tán huyết trong lòng mạch, suy thận thậm chí tử vong. Tương tự, cấy ghép tạng không phù hợp nhóm máu ABO có thể gây ra thải ghép. Do vậy, việc xác định nhóm máu hệ ABO là vô cùng quan trọng.

Đặc điểm của nhóm máu hệ ABO

Hệ nhóm máu ABO gồm 4 kiểu hình chính: A, B, AB và O. Kiểu hình nhóm máu được xác định bởi sự có mặt hoặc không có mặt của 2 kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu và sự xuất hiện hoặc không xuất hiện kháng thể A và kháng thể B trong huyết thanh.

Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet).

Bảng. Đặc điểm của các nhóm máu chính hệ ABO

Ngoài bốn nhóm máu chính, năm 1911 Von Dungerm và Hirszfeld đã phát hiện nhóm máu A gồm có hai loại khác nhau là nhóm A1 và A2. Nhóm máu A2 thường gặp hơn ở người Châu Âu (20%), trong số những người có nhóm máu A2 thì có khoảng 1 - 8 % là có kháng thể tự nhiên chống lại hồng cầu A1 và khoảng 35% người có nhóm A2B có kháng thể tự nhiên chống lại hồng cầu A1. Cho đến nay người ta đã phát hiện được khá nhiều trường hợp dưới nhóm của nhóm A và nhóm B.

Định nhóm máu hệ ABO

Nguyên lý xác định

- Phương pháp huyết thanh mẫu: Dùng huyết thanh đã biết trước kháng thể, cho phản ứng với hồng cầu của bệnh nhân để xác định kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu, từ đó xác định nhóm máu của bệnh nhân.

- Phương pháp hồng cầu mẫu: Dùng hồng cầu đã biết trước kháng nguyên cho phản ứng với huyết thanh của bệnh nhân để xác định kháng thể trong huyết thanh, từ đó xác định nhóm máu của bệnh nhân.

Kĩ thuật định nhóm

Nhóm máu hệ ABO có thể xác định bằng 3 kĩ thuật:

+ Định nhóm máu trên giấy, phiến đá.

+ Định nhóm máu trên ống nghiệm.

+ Định nhóm máu trên gelcard.

Nhận định kết quả

Nhóm máu của bệnh nhân được khẳng định khi có sự đồng nhất kết quả của cả 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu, trừ một số trường hợp đặc biệt như: định nhóm máu ABO của trẻ sơ sinh và thai nhi chỉ thực hiện định nhóm máu bằng phương pháp huyết thanh mẫu, không định nhóm máu bằng phương pháp hồng cầu mẫu.

Một số nguyên nhân gây bất đồng kết quả 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu:

- Bất đồng nhóm máu liên quan đến hồng cầu bệnh nhân:

+ Biểu hiện kháng nguyên hệ ABO yếu trên bề mặt hồng cầu: dưới nhóm máu ABO do di truyền, lơ-xê-mi và một số bệnh lý ác tính khác.

+ Truyền máu, ghép tủy khác nhóm (ví dụ như ghép nhóm O cho nhóm A).

+ Hồng cầu tự ngưng kết do xuất hiện kháng thể trên bề mặt hồng cầu, truyền dung dịch cao phân tử hoặc tăng bất thường nồng độ protein trong huyết thanh.

- Bất đồng nhóm máu liên quan đến huyết thanh bệnh nhân:

+ Huyết tương có sợi fibrin.

+ Kháng thể yếu ở trẻ dưới 6 tháng.

+ Kháng thể lạnh (IgM), kháng thể tự miễn (anti I) trong huyết thanh phản ứng với hồng cầu bệnh nhân.

+ Truyền chế phẩm máu chứa huyết tương khác nhóm với bệnh nhân (truyền tiểu cầu nhóm O cho bệnh nhân nhóm máu A).

+ Bệnh nhân mới được truyền tĩnh mạch globulin miễn dịch.

- Do kĩ thuật thực hiện:

+ Nhầm mẫu bệnh nhân.

+ Nồng độ dịch treo hồng cầu không đúng (quá cao hoặc quá thấp).

+ Nhỏ sai hóa chất.

+ Sử dụng lực li tâm quá mạnh hoặc quá nhẹ.

+ Ghi nhầm kết quả của từng phương pháp.

Khi có sự không phù hợp giữa 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu, tiến hành kiểm tra lại các bước trong kĩ thuật định nhóm máu. Trong trường hợp kết quả không thay đổi, đưa vào trường hợp nhóm máu khó. Tiến hành thực hiện 3 chứng sau đây nhằm định hướng nguyên nhân nằm ở huyết thanh bệnh nhân, hồng cầu bệnh nhân hay cả hồng cầu và huyết thanh bệnh nhân.

Chỉ số ABO là gì?

Nhóm máu hệ ABO là một trong hai hệ nhóm máu quan trọng nhất trong hoạt động truyền máu. Hệ nhóm máu ABO gồm 4 nhóm máu là A, B, O và AB với tỷ lệ phân bố trong cộng đồng khác nhau ở từng chủng tộc. Ở Việt Nam, tỷ lệ này là: nhóm O khoảng 45%, nhóm B khoảng 30%, nhóm A khoảng 20% và nhóm AB khoảng 5%.

Nhóm máu AB là nhóm máu gì?

Nhóm máu AB là một trong những nhóm máu hiếm, được đặc trưng bởi cả kháng nguyên A và B trên tế bào hồng cầu và không có kháng thể trong huyết tương.

nhóm máu ABO Rh là nhóm máu gì?

Nhóm máu ABO hay còn được gọi là nhóm máu hệ ABO. Đây là một trong hai hệ nhóm máu quan trọng nhất trong hoạt động truyền máu, bên cạnh hệ Rh. Hệ nhóm máu ABO gồm 4 nhóm máu là A, B, O và AB, tỷ lệ phân bố của các nhóm máu trong cộng đồng khác nhau ở từng chủng tộc.

ABO trọng xét nghiệm máu là gì?

Định nhóm máu hệ ABO có nghĩa là xác định xem một người thuộc nhóm máu A, nhóm máu B, nhóm máu AB hay nhóm máu O. Việc định hệ nhóm máu này cần được tiến hành theo hai phương pháp là huyết thanh và hồng cầu mẫu. Kỹ thuật định nhóm máu hệ ABO được thực hiện dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết.