Tác dụng của vaccine covid trong vòng bao lâu

Vaccine Covid-19 vẫn hiệu quả bảo vệ người dùng khỏi triệu chứng nặng và nguy cơ tử vong, song giảm hiệu quả ngăn ngừa lây nhiễm sau khoảng 5 đến 6 tháng, vì vậy nhiều quốc gia tiêm liều ba.

Từ tháng 9 đến nay, số ca nhiễm nCoV tại Mỹ giảm ổn định, từ hơn 280.000 ca dương tính mới xuống còn khoảng 70.000 ca mỗi ngày. Các loại vaccine sử dụng tại nước này hầu hết duy trì hiệu quả chống triệu chứng nặng và nguy cơ tử vong sau mắc Covid-19, trừ một số người già, người bị suy giảm miễn dịch. Chính phủ Mỹ vì thế phê duyệt chương trình tiêm liều vaccine thứ ba - liều tăng cường (booster).

Một số nghiên cứu cho thấy tác dụng chống lây nhiễm của vaccine giảm trong bối cảnh biến thể Delta lây lan mạnh. Song theo các chuyên gia, điều này không có nghĩa vaccine kém hiệu quả.

Hiệu quả của vaccine thay đổi theo thời gian

Trên thực tế, nhiều nghiên cứu cho thấy vaccine vẫn có độ bảo vệ trên 50%, giúp ngăn ngừa lây nhiễm nCoV, đáp ứng tiêu chuẩn của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA). Hiệu quả vaccine giảm có tác động thế nào đến chương trình chống dịch, và liệu có nên tiêm liều tăng cường cho tất cả người trưởng thành hay không, vẫn là câu hỏi gây tranh cãi.

Tại Anh, các nhà khoa học đã nghiên cứu tác dụng của vaccine với biến thể Delta theo thời gian. Họ phát hiện vaccine Pfizer ngăn ngừa lây nhiễm đến 90% hai tuần sau liều thứ hai, giảm xuống còn 70% sau 5 tháng. Nghiên cứu tương tự cho thấy khả năng bảo vệ của vaccine Moderna cũng giảm theo thời gian. Các nhà nghiên cứu tại Mỹ và Canada đưa ra nhận định tương tự.

Song vaccine Moderna và Pfizer vẫn hiệu quả cao ngăn ngừa nhập viện sau vài tháng, theo các chuyên gia Anh và Canada. Các nghiên cứu chỉ ra vaccine giảm tác dụng theo tỷ lệ khác nhau. Điều này tùy thuộc vào vị trí, phương pháp nghiên cứu, sự khác biệt về hành vi của người đã và chưa tiêm chủng. Một số công trình chưa được bình duyệt và phản biện, tuy nhiên, các chuyên gia cho biết kết quả của chúng gần như nhất quán.

Biểu đồ hiệu quả của vaccine Covid-19 của Moderna và Pfizer theo thời gian trong nghiên cứu tại Mỹ và Canada. Ảnh: NY Times

Melissa Higdon, giảng viên Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, cho biết: "Mục tiêu chính của vaccine Covid-19 là ngăn ngừa triệu chứng nghiêm trọng và nguy cơ tử vong. Chúng vẫn đang làm tốt nhiệm vụ đó".

Song, bà thừa nhận khả năng phòng lây nhiễm giảm có tác động nhất định đến cuộc chiến chống dịch. "Số ca nhiễm sẽ tăng cao hơn", bà nói. Dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho thấy hiệu quả của vaccine mRNA như Pfizer hoặc Moderna đã giảm. Cơ quan cũng chỉ ra rằng vaccine Johnson & Johnson kém tác dụng hơn hai vaccine trên.

Từ kết luận đó, CDC khuyến nghị tiêm liều tăng cường cho những nhóm công dân cụ thể.

Độ tuổi phù hợp tiêm liều vaccine tăng cường

Đối với các loại vaccine mRNA như Moderna và Pfizer, đối tượng ưu tiên là người từ 65 tuổi trở lên, từ 50-64 tuổi mắc bệnh nền, người từ 18 tuổi trở lên có bệnh nền, đang sống tập trung tại các cơ sở chăm sóc dài hạn hoặc làm việc ở môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao. Liều thứ ba tiêm sau liều hai ít nhất 6 tháng.

Đối với vaccine Johnson & Johnson (liệu trình một liều), tất cả người từ 18 trở lên đều đủ điều kiện tiêm liều tăng cường thứ hai ít nhất hai tháng sau liều đầu tiên.

Các nước châu Âu cũng đã phê duyệt tiêm liều tăng cường sau những liều vaccine đầu tiên. Kể từ tháng 10, Trung Quốc cũng bắt đầu tiêm liều thứ ba vaccine Covid-19 cho những người đã hoàn thành tiêm chủng ít nhất 6 tháng trước. Đối với vaccine Sinopharm hoặc Sinovac, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị người trên 60 tuổi tiêm liều thứ ba, có thể thay thế bằng loại vaccine khác. Dù vậy, họ không gọi đây là liều tăng cường.

Tuần này, Pfizer và đề nghị FDA mở rộng cấp phép liều tăng cường của hãng cho tất cả người trưởng thành. Song giới chuyên gia còn tranh luận liệu điều này có thực sự cần thiết đối với cả những người không có bệnh nền, không dễ nhiễm nCoV. Chuyên gia chỉ nhất trí tiêm bổ sung cho người trên 65 tuổi. Vaccine giảm hiệu quả tác động xấu hơn đến nhóm này, bởi người già có nguy cơ nhập viện cao sau mắc Covid-19, theo Eli Rosenberg, phó giám đốc khoa học của Văn phòng Y tế Công cộng tại bang New York.

Hơn nữa, khả năng miễn dịch ở người già đến nay đã suy giảm vì là nhóm đầu tiên được tiêm chủng. Theo dữ liệu chính thức, khoảng 71% người Mỹ từ 65 tuổi trở lên tiêm chủng đầy đủ 6 tháng trước đó. 31% đã tiêm liều tăng cường.

Thêm 69 triệu người Mỹ dưới 65 tuổi cũng tiêm vaccine 6 tháng trước. Hiện không phải ai cũng đủ điều kiện tiêm liều tăng cường. Chính phủ liên bang sẽ quyết định có mở rộng tiêm liều thứ ba vaccine Pfizer cho tất cả công dân từ 18 tuổi trở lên hay không trong thời gian tới.

Israel và Canada đã cho phép tất cả người lớn tiêm liều tăng cường. Dữ liệu ban đầu của Israel cho thấy chương trình giúp giảm số ca nhập viện và tử vong, ít nhất là trong tương lai gần.

Một số chuyên gia lo ngại khi chuyển hướng đẩy mạnh tiêm tăng cường, chính phủ sẽ xao nhãng mục tiêu cốt lõi của chương trình chủng ngừa.

"Các tranh luận về liều tăng cường dễ làm loãng thông điệp thực sự quan trọng rằng bản thân vaccine vẫn hiệu quả. Mục tiêu tiên quyết là thuyết phục người còn do dự đi tiêm vaccine", tiến sĩ Rosenberg nói.

1. Bệnh COVID-19 ảnh hưởng tới trẻ em thế nào?

Đối với hầu hết trẻ em khi mắc COVID-19, hầu hết là bị nhẹ, có thể phải nghỉ học vài hôm để điều trị và thường ít khi dẫn tới biến chứng. Ở một số trẻ, triệu chứng COVID-19 có thể nghiêm trọng hơn hoặc kéo dài lâu hơn.

Bộ Y tế Anh triển khai và đưa ra hướng dẫn tiêm phòng COVID-19 cho trẻ từ 5-11 tuổi

Hiện tại, biến thể Omicron dường như gây ra triệu chứng khá nhẹ, chủ yếu là ở đường hô hấp trên. Tuy nhiên, nếu các biến thể mới xuất hiện trong tương lai, cũng chưa thể biết các triệu chứng sẽ như thế nào.

2. Trẻ em nào có nguy cơ cao mắc COVID-19 nặng?

Trẻ em mắc một số bệnh lý nền, hoặc trẻ có hệ miễn dịch yếu có nguy cơ mắc COVID-19 nặng cao hơn.

Những trẻ thuộc diện nêu trên hoặc trẻ sống chung cùng người suy giảm miễn dịch cũng được khuyên đi tiêm phòng để bảo vệ bản thân và giảm nguy cơ lây nhiễm cho người sống cùng.

Đối với trẻ mắc bệnh lý nền, cha mẹ cũng có thể tham vấn bác sĩ để có tư vấn sức khỏe tốt nhất.

3. Vaccine góp phần bảo vệ sức khỏe trẻ thế nào?

Vaccine COVID-19 sẽ giảm nguy cơ trẻ nhiễm COVID-19. Có thể mất một vài tuần để cơ thể trẻ tạo nên hàng rào miễn dịch có được từ kháng thể sản sinh ra từ tiêm phòng.

Tiêm đủ 2 liều vaccine sẽ tạo ra sự bảo vệ lâu dài ngăn biến chứng COVID-19 nặng, kể cả các biến thể mới gây ra các làn sóng dịch trong tương lai.

Chuyên gia y tế khuyên cha mẹ nên đưa trẻ có nguy cơ cao trở nặng nếu mắc COVID-19 (trẻ bệnh lý nền, hệ miễn dịch yếu) đi tiêm phòng vaccine COVID-19.

Vaccine cũng góp phần bảo vệ cơ thể chống lây nhiễm và giảm nhẹ các triệu chứng. Giống như mọi loại thuốc khác, vaccine cũng không hiệu quả tuyệt đối. Một vài trẻ vẫn có khả năng mắc COVID-19 dù đã tiêm phòng, nhưng thường triệu chứng nhẹ và chóng khỏi. Vaccine góp phần ngăn ngừa COVID-19 trở nặng.

4. Về liều vaccine COVID-19 dành cho trẻ 5 - dưới 12 tuổi

Ở Anh, trẻ em được tiêm vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer. Liều tiêm dành cho trẻ em chỉ bằng 1/3 so với liều của người lớn hay thanh thiếu niên.

Trẻ có nguy cơ mắc COVID-19 nặng (do mắc bệnh lý nền hay suy giảm miễn dịch) sẽ cần phải tiêm đủ 2 liều vaccine ngừa COVID-19, mỗi liều cách nhau 8 tuần. Những trẻ khác sẽ tiêm 2 liều cách nhau 12 tuần.

Vaccine trải qua kiểm nghiệm để đảm bảo an toàn nhất có thể.

5. Tác dụng phụ của vaccine COVID-19

Giống như tất cả mọi loại thuốc, vaccine có thể gây ra phản ứng phụ. Phần lớn tác dụng phụ nhẹ, không kéo dài lâu và thậm chí không phải ai cũng bị tác dụng phụ này.

Các tác phụ phụ phổ biến nhất sau khi tiêm vaccine COVID-19 thường chỉ kéo dài trong vòng 1-2 ngày. Đối với vaccine Pfizer, liều 2 thường thấy rõ tác dụng phụ hơn liều 1.

Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

- Đau, cảm giác nặng và khó chịu cánh tay tiêm, thường kéo dài 1-2 ngày.

- Mệt mỏi.

- Đau đầu.

- Ê ẩm người, triệu chứng nhẹ giống cúm.

Sau khi tiêm, trẻ nên được nghỉ ngơi. Trẻ nên nghỉ học 1-2 hôm ở nhà nghỉ ngơi nếu đang trong thời gian đi học.

Cha mẹ có thể cho trẻ dùng paracetamol để giảm đau và hạ sốt nếu trẻ bị sốt, đau đầu, đau cơ (theo hướng dẫn sử dụng về liều dùng cho trẻ em).

Triệu chứng sốt 2-3 ngày là không phổ biến sau tiêm. Nếu trẻ sốt bất thường kéo dài 2-3 ngày, rất có thể trẻ đã bị nhiễm COVID-19 hoặc dấu hiệu trẻ đang mắc một bệnh khác.

Triệu chứng sau tiêm thông thường không kéo dài quá 1 tuần. Nếu các triệu chứng tệ hơn, bạn hãy cho trẻ đi khám hoặc gọi cho đường dây nóng để được tư vấn.

Tác dụng phụ ít gặp:

- Đau ngực.

- Hụt hơi, khó thở.

- Cảm giác nhịp tim đập nhanh, loạn nhịp tim hoặc tim đập thình thịch.

Trong trường hợp này, nếu lo lắng cha mẹ có thể tham vấn bác sĩ hoặc cho trẻ đi khám.

6. Trẻ đã mắc COVID-19 thì nên tiêm vaccine sau bao lâu?

Nếu trẻ mắc COVID-19 thì nên tiêm vaccine sau 3 tháng khỏi bệnh. Mặc dù liều vaccine đầu tiên có tác dụng bảo vệ khá tốt cho trẻ, tiêm đủ 2 liều sẽ giúp bảo vệ lâu hơn.

Khi trẻ nghi nhiễm COVID-19, bạn chưa nên đưa trẻ đi tiêm phòng vội trong khi đợi kết quả xét nghiệm. Nếu trẻ có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19, thì nên đợi sau 12 tuần mới tiêm vaccine.

Theo suckhoedoisong.vn