Thời gian sống của tinh trùng ảnh hưởng nhiều đến khả năng thụ thai và sinh con. Với nam giới khỏe mạnh bình thường, thời gian sống của tinh trùng đủ để chúng di chuyển và tạo thành hợp tử với trứng. Sức khỏe tinh trùng kém có thể khiến thời gian sống của chúng giảm đi và là một trong nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn. Vậy chính xác tinh trùng sống được bao lâu bạn đã biết chưa?
1. Giải đáp: tinh trùng sống được bao lâu?
Khả năng tồn tại của tinh trùng trong các môi trường khác nhau là khác nhau vì điều kiện nhiệt độ, không khí,… đều là yếu tố ảnh hưởng. Có 3 nhóm môi trường chính là tinh trùng thường tồn tại là trong cơ quan sinh dục nam, trong cơ quan sinh dục nữ và môi trường ngoài.
Tinh trùng sống được bao lâu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố
1.1. Nếu ở trong cơ quan sinh dục nam
Tinh trùng là vật chất di truyền được sản xuất ở tinh hoàn, với sự hỗ trợ của nhiều cơ quan sinh dục nam giới. Mỗi tinh trùng đều mang NST đặc trưng của bố với kích thước vô cùng nhỏ, chỉ có thể quan sát qua kính hiển vi. Chúng có hình dáng giống con nòng nọc với đầu to và đuôi kéo dài.
Bình thường, nam giới sản xuất tinh trùng liên tục với lượng khoảng 100 triệu con mỗi ngày. Tinh trùng sản xuất được sẽ được tích trữ trong túi tinh và tồn tại trong khoảng 74 ngày. Nếu quá thời gian này tinh trùng không xuất ra ngoài sẽ tự hủy.
Tinh trùng được trộn với dịch tạo thành tinh dịch sẽ xuất ra ngoài qua dương vật khi nam giới đạt cực khoái, cả trong trường hợp quan hệ tình dục lẫn thủ dâm. Với thời gian sống và khả năng sản xuất này, nam giới đủ khả năng để quan hệ tình dục đều đặn, đảm bảo chức năng sinh sản và duy trì nòi giống.
Tinh trùng sau khi sản xuất có thể sống đến 74 ngày trong cơ quan sinh dục nam
1.2. Nếu ở trong cơ quan sinh dục nữ
Thời gian sống của tinh trùng trong cơ quan sinh dục nữ rất quan trọng bởi nó quyết định tinh trùng có đến được với trứng và thụ tinh hay không. Đầu tiên cần biết rằng khi xuất tinh, tinh trùng được trộn lẫn trong dịch [gọi là tinh dịch]. Sau khi xuất vào âm đạo nữ, tinh dịch sẽ hóa lỏng để tinh trùng có thể bơi ra khỏi phạm vi tinh dịch để vào sâu trong âm đạo và tử cung.
Sau vài giờ hóa lỏng, nếu tinh trùng không bơi ra khỏi tinh dịch, enzyme trong dịch này sẽ tự tiêu diệt tinh trùng. Như thế tuổi thọ của những tinh trùng này chỉ kéo dài vài giờ đồng hồ, chúng cũng không có khả năng đến được với trứng.
Với những tinh trùng khỏe mạnh bơi ra khỏi tinh dịch tiến sâu vào trong âm đạo, thời gian sống của chúng sẽ phụ thuộc vào môi trường tự nhiên ở cơ quan này. Trong cơ quan sinh dục của người phụ nữ luôn tồn tại môi trường acid tự nhiên với dịch nhầy. Đây cũng chính là môi trường thích hợp để tinh trùng tồn tại và bơi dễ dàng đến trứng.
Tinh trùng có thể sống tối đa 5 - 6 ngày trong cơ quan sinh dục nữ
Với điều kiện thích hợp này, tinh trùng có thể sống tối đa 5 - 6 ngày kể từ khi giao hợp. Tuy nhiên phần lớn tinh trùng chết ở cổ tử cung sau 24 - 48 giờ. Với nữ giới có sức khỏe cơ quan sinh dục không tốt, thường gặp như môi trường âm đạo có độ acid cao hoặc ít dịch nhầy, dịch nhầy kém dinh dưỡng thì thời gian sống của tinh trùng cũng giảm đi.
Nếu tính toán được yếu tố này, các cặp vợ chồng có thể tăng khả năng thụ thai thành công cao hơn. Cụ thể, nữ giới có chất nhầy cổ tử cung “màu mỡ” nhất ở vài ngày trước khi rụng trứng, vì thế quan hệ tình dục trong thời gian này, tinh trùng sẽ sống được lâu nhất, dễ di chuyển đến trứng nhất để tạo thành hợp tử.
1.3. Nếu ở trong môi trường khác
Môi trường ngoài cơ quan sinh sản của nam giới và nữ giới đều thường không lý tưởng cho sự tồn tại của tinh trùng. Tuy nhiên chúng vẫn có thể sống sót trong thời gian ít hơn trong những môi trường như: nước không khí, trong bao cao su,…
Tinh trùng sống trong nước
Tinh trùng sống được trong nước nhưng yêu cầu điều kiện nhiệt độ, pH và hóa chất rất khắt khe. Ví dụ trong điều kiện nước bể bơi hoặc bể Clo, tinh trùng không thể tồn tại được mà sẽ chết chỉ trong vòng vài giây.
Tinh trùng không thể sống lâu trong nước bể bơi
Tinh trùng sống trong điều kiện không khí
Tinh trùng xuất ra khăn giấy, thảm, khăn trải giường, sàn nhà,… không thể sống sót kéo dài. Thời gian sống tối đa của chúng thường chỉ một vài phút với điều kiện bề mặt ẩm ướt, không có hóa chất,… Tinh dịch khô ra khỏi môi trường thì tinh trùng sẽ chết ngay.
Nếu tinh trùng xuất ở gần âm đạo, vẫn có điều kiện nhiệt độ và độ ẩm tốt thì chúng có thể tồn tại tới 20 phút. Thời gian này có thể giúp tinh trùng tiến vào bên trong âm đạo và tìm đến trứng. Đây là nguyên nhân khiến nhiều trường hợp nam giới xuất tinh ngoài nhưng nữ giới vẫn mang thai.
Tinh trùng sống trong bao cao su
Thời gian sống của tinh trùng trong bao cao su còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
Chất liệu: nếu bao cao su chứa chất diệt tinh trùng, chúng sẽ chết sau một vài phút. Nếu không thời gian sống của tinh trùng có thể lên tới 10 - 15 phút.
Nhiệt độ và độ ẩm: Nhiệt độ môi trường thích hợp và miệng bao cao su được buộc chặt giúp tinh dịch không bị khô thì tinh trùng có thể sống đến vài giờ.
Phần lớn bao cao su hiện nay chứa chất gây hại nên tinh trùng không thể sống trong thời gian dài.
Tinh trùng thường chết nhanh chóng trong bao cao su
2. Làm gì để tăng sức khỏe tinh trùng?
Thời gian sống của tinh trùng còn phụ thuộc rất lớn vào sức khỏe tinh trùng, vì thế nam giới muốn có chức năng sinh sản tốt thì cần thực hiện 1 số lời khuyên sau:
-
Hạn chế uống rượu bia.
-
Không hút thuốc lá.
-
Hạn chế tiếp xúc với hóa chất gây hại như: chất phóng xạ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng,…
-
Chế độ dinh dưỡng đầy đủ, kiểm soát tốt cân nặng.
-
Không mặc quần bó sát, kể cả quần lót và quần dài.
-
Hạn chế tắm nước quá nóng.
Như vậy tinh trùng sống được bao lâu còn phụ thuộc vào môi trường tồn tại và điều kiện môi trường. Trong đó trong cơ quan sinh dục nam, tinh trùng có thể sống lâu nhất. Trong cơ quan sinh dục nữ, tinh trùng có thể tồn tại trong thời gian đủ dài để tìm đến trứng và thụ tinh.
Theo các nhà khoa học, khoảng thời gian từ 14h đến 16h hàng ngày là thời gian trùng khỏe mạnh nhất, testosterone tiết ra với nồng độ cao. Đây là thời điểm thích hợp để quan hệ tình dục đạt mức độ hưng phấn cao, dễ dàng thụ thai.
Tinh trùng [Spermatozoon] là các tế bào mang các thông tin di truyền [DNA]. Tế bào tinh trùng này chỉ có ở giống được, phái nam. Tinh trùng đóng góp một nửa thông tin di truyền, khi kết hợp với trứng [của giống cái, phái nữ] sẽ tạo ra một cá thể mới.
Ở con người, các tế bào tinh trùng bắt đầu được sản xuất từ khi nam giới bước vào tuổi dậy thì. Quá trình sản xuất tinh trùng này sẽ kéo dài cho đến trọn cuộc đời. Tinh trùng luôn được sản xuất ra liên tục, cứ 1 phút thì có khoảng 72.000 tế bào tinh trùng được sinh ra.
Theo các nhà khoa học, tinh trùng cũng có lúc thịnh, lúc suy. Ở giai đoạn tuổi trẻ, khi sức khỏe còn tốt, hormone Testosterone còn tiết ra ở nồng độ chuẩn, khi ấy, tinh trùng sẽ luôn khỏe mạnh, dễ dàng thụ thai.
Trong ngày, tinh trùng thường khỏe nhất vào thời điểm từ 14h -16h. Các chuyên gia lý giải rằng, trong giai đoạn từ 10h – 12h, nam giới thường có thói quen nghĩ về tình dục và có ham muốn quan hệ tình dục. Do đó, hormone testosterone sẽ tăng cao trong thời điểm này, tạo đà cho sự sản sinh các tế bào tinh trùng khỏe mạnh.
Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng thời điểm thích hợp để quan hệ tình dục là từ 14h đến 16h hàng ngày. Tinh trùng khi ấy thường khỏe mạnh, giúp tăng khả năng thụ thai. Các cặp đôi, các cặp vợ chồng đang có kế hoạch có con, có thể chọn lựa thời điểm “yêu” nhau vào lúc 14h – 16h trong ngày. Bên cạnh đó, phụ nữ cần canh ngày trứng rụng để xác xuất thụ thai sẽ cao hơn.
Không phải lúc nào tinh trùng cũng khỏe mạnh và bình thường. Nhiều người bị mắc phải chứng tinh trùng yếu, khiến cho chất lượng tinh trùng bị suy giảm. Trong trường hợp ấy, khả năng thụ thai sẽ không cao.
Một số dấu hiệu cho biết nam giới bị mắc chứng tinh trùng yếu là:
- Trong 1ml tinh dịch, có đến 75% tế bào tinh trùng không dịch chuyển;
- Trong 1ml tinh dịch, số lượng tinh trùng ít hơn 40 triệu con;
- Khi xuất tinh, lượng tinh dịch ít hơn 2ml;
- Tinh dịch có mùi lạ, có màu lạ.
Có rất nhiều tác nhân khiến cho tình trạng sức khỏe của tinh trùng bị suy giảm, cụ thể như:
Một số bệnh lý có thể làm suy giảm độ khỏe mạnh của tinh trùng. Các bệnh như: tinh hoàn lạc chỗ, giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm nhiễm đường tiết niệu, bệnh lậu…. sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống sinh dục của nam giới. Từ đó dẫn đến những trục trặc trong việc sản xuất tinh trùng, khiến cho tinh trùng bị yếu.
Bên cạnh đó, nguyên nhân của chứng yếu tinh trùng còn có thể là do người bệnh bị di truyền hội chứng Klinefelter. Đây là một hội chứng rối loạn về hệ thần kinh lẫn khả năng sinh sản. Các dấu hiệu của chứng Klinefelter là: chiều cao tăng vọt từ lúc 5 tuổi, trí nhớ kém, mệt mỏi, rối loạn cương dương, rối loạn ngôn ngữ, mang nhiễm sắc thể giới tính là XXY,… Khi bị mắc bệnh Klinefelter, nam giới thường sẽ bị vô sinh hoặc tinh trùng luôn yếu.
Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tinh trùng yếu. Các chất dinh dưỡng thiết yếu mà cơ thể cần như các loại vitamin, khoáng chất,… đều giúp ích trong quá trình sản sinh testosterone.
Nếu ăn uống không đủ chất, cơ thể không được bồi bổ, tinh trùng sẽ ở tình trạng yếu, dễ chết. Như vậy, việc thụ thai và phát triển thai nhi bình thường sẽ không được như mong đợi.
Để cải thiện tình trạng trên, nam giới cần ăn uống các loại thực phẩm giàu vitamin A, vitamin E, vitamin C,… và các khoáng chất thiết yếu như kali, natri, kẽm, đồng, sắt,…
Một lối sống sinh hoạt không lành mạnh sẽ khiến cho chất lượng tinh trùng suy giảm, không được khỏe mạnh. Nếu nam giới tiêu thụ quá nhiều bia rượu, hút thuốc lá, sinh hoạt tình dục quá độ, thức khuya, stress,… thì sức khỏe của tinh trùng sẽ bị suy giảm rất nhiều.
Bên cạnh đó, một lối sống không lành mạnh sẽ khiến cho nam giới suy giảm ham muốn, dung lượng tinh dịch giảm, dễ mắc các vấn đề về nguy hại như tinh trùng dị dạng, tinh dịch có mùi lạ, tinh dịch vón cục, tinh dịch loãng,…
Thuốc men là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến sức khỏe của các “tinh binh”. Nếu từng có khoảng thời gian lạm dụng thuốc tây, thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc trải qua một đợt điều trị bệnh dài hạn bằng thuốc tây, thì nam giới sẽ gặp phải tình trạng chất lượng tinh trùng bị giảm.
Tinh trùng khỏe mạnh giúp cho việc thụ thai trở nên dễ dàng hơn, giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh ở giai đoạn về sau. Bên cạnh đó, tinh trùng khỏe mạnh cũng là một dấu hiệu cho biết nam giới có sức khỏe tốt, không bị mắc các bệnh lý nghiêm trọng.
Để tinh trùng luôn khỏe mạnh, nam giới cần thực hiện những biện pháp chăm sóc sức khỏe như sau:
- Giữ đầu óc luôn thoải mái, lạc quan, tránh stress;
- Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu. Một số loại thực phẩm tốt cho tinh trùng và sinh lý nam là: trứng gà, giá đỗ, hàu biển, chuối, dưa hấu, thịt bò,…;
- Uống nước đầy đủ mỗi ngày;
- Tập luyện thể dục, yoga, chơi thể thao thường xuyên;
- Không tắm bằng nước quá nóng, không nên thường xuyên ngâm mình trong nước nóng lâu;
- Mặc quần rộng rãi, thoải mái. Chọn quần lót có chất liệu thấm hút mồ hôi, khô thoáng. Không mặc quần lót quá chật;
- Giữ gìn vệ sinh vùng kín cẩn thận: tắm gội hàng ngày, vệ sinh vùng kín – cơ quan sinh dục sạch sẽ;
- Sinh hoạt tình dục điều độ;
- Không nên dùng thuốc Tây khi chưa có sự cho phép của bác sĩ, không nên lạm dụng thuốc;
- Kiểm soát cân nặng, tránh để béo phì;
- Không ăn các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, nhiều chất béo;
- Không tiêu thụ nhiều cà phê, thuốc lá, rượu bia. Hãy nhớ rằng, các chất kích thích này là “khắc tinh” của tinh trùng;
- Ngủ đủ giấc, không nên thức khuya;
- Không làm việc quá sức.
Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính tham khảo.