Các tế bào gốc ở cơ là gì năm 2024

Tế bào gốc được xem là một hướng điều trị mới, mang đến cho người bệnh cơ hội điều trị các bệnh phức tạp, cơ hội khỏi bệnh cao. Tế bào gốc ngày càng được ứng dụng nhiều trong y học. Vậy tế bào gốc là gì, có thể điều trị những bệnh nào?

Tế bào gốc là gì

Tế bào gốc là loại tế bào đặc biệt có khả năng tự đổi mới và biệt hóa thành các loại tế bào đảm nhiệm các chức năng khác nhau trong cơ thể. Trong cơ thể tế bào gốc có vai trò như một hệ thống sửa chữa, tái tạo thay thế các tế bào bị mất hoặc hư hỏng trong suốt cuộc đời con người.

Tế bào gốc hoạt động trên cơ chế ức chế viêm, tự đổi mới, tăng sinh và biệt hóa thành các loại tế bào chuyên biệt để thực hiện chức năng của một mô chuyên biệt trong cơ thể.

Hiện nay có nhiều cách để lưu trữ tế bào gốc để có thể sử dụng trong tương lai. Bởi vì có nguồn gốc từ tế bào của chính người lưu trữ nên không có nguy cơ bị đào thải khi được sử dụng để điều trị bệnh hoặc sửa chữa vết thương. Các cách lưu trữ hiện nay gồm ngân hàng máu cuống rốn và tủy răng.

Các loại tế bào gốc

Dựa vào nguồn tế bào được lấy có thể chia tế bào gốc thành các loại bao gồm:

Tế bào gốc phôi (embryonic stem cell)

Các tế bào này lấy từ phôi thai hoặc các mô của bào thai 3-5 ngày tuổi. Các tế bào này được xem là tế bào gốc vạn năng, do có thể phân chia thành nhiều tế bào gốc hơn hoặc biệt hóa thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể. Tính linh hoạt này giúp tế bào gốc phôi được sử dụng trong tái tạo hoặc sửa chữa các cơ quan tổ chức bị tổn thương.

Tế bào gốc trưởng thành (adult stem cell)

Tế bào gốc trưởng thành có mặt với số lượng ít trong hầu hết các mô trưởng thành, như tủy xương và mô mỡ. Tế bào gốc trưởng thành đặc hiệu cho mô và chỉ có khả năng thay thế các mô hoặc cơ quan tạo ra tế bào đó. Khi so sánh với tế bào gốc phôi, tế bào gốc trưởng thành hạn có khả năng hạn chế hơn so với tế bào gốc phôi.

Các nghiên cứu mới nhất cho thấy tế bào gốc trưởng thành có thể tạo ra nhiều loại tế bào khác nhau như tế bào gốc xương có thể tạo ra tế bào xương hoặc cơ tim.

Tế bào gốc biến đổi từ tế bào trưởng thành (tế bào gốc cảm ứng vạn năng – induced pluripotent stem cells (iPSC))

Đây là loại tế bào gốc được tạo từ việc tái lập bộ gen của tế bào gốc trưởng thành để có khả tương tự như tế bào gốc phôi và có thể tránh được các biến chứng thải ghép của cơ thể.

Tế bào gốc trung mô (MSC)

Được tìm thấy trong hầu hết các mô và cơ quan trong cơ thể. Các nguồn tế bào gốc trung mô thường được sử dụng như xương, cơ, sụn, gan và tế bào thần kinh. MSC có khả năng sửa chữa các vấn đề của cơ thể bằng cách phát triển thành các tế bào hình thành mô liên kết, mô mỡ và mô xương; hỗ trợ các tế bào tại cơ quan đích tạo ra các hợp chất giúp các tế bào khác tồn tại và phân chia; ngăn chặn các phản ứng miễn dịch chống lại nhiễm trùng không nằm ngoài tầm kiểm soát.

Tế bào gốc được nuôi cấy trong điều kiện kiểm soát chặt chẽ

Tế bào gốc mở ra cơ hội mới trong điều trị các bệnh phức tạp

Hiện nay, sự phát triển của công nghệ tế bào gốc có thể được ứng dụng để nghiên cứu và điều trị hơn 80 loại bệnh khác nhau, có thể kể đến các bệnh điển hình như:

Tế bào gốc điều trị đái tháo đường

Trong bệnh tiểu đường các nghiên cứu cho thấy rằng tế bào gốc có khả năng biệt hóa thành tế bào sản xuất insulin, giúp tế bào hấp thụ đường glucose một cách trực tiếp trong tiểu đường type 1; cải thiện việc đề kháng insulin ở mô ngoại vi với tiểu đường type 2; hỗ trợ hình thành các tế bào mới hồi phục các vết loét do biến chứng tiểu đường, giảm nguy cơ cắt cụt chân do tiểu đường.

Tế bào gốc điều trị xơ gan

Xơ gan là tình trạng các tế bào mô sẹo dần thay thế các tế bào ức chế quá trình xơ gan. Ghép tế bào gốc trong điều trị xơ gan có tác dụng tăng số lượng tế bào gan khỏe mạnh, hỗ trợ thúc đẩy quá trình tự hồi phục tổn thương của gan, cải thiện mỗ gan xơ hóa

Tế bào gốc điều trị bệnh thận

Bệnh thận là tình trạng thận không thể thực hiện các hoạt động bình thường như lọc chất thải từ máu lâu dần dẫn tới suy thận. Tế bào gốc trung mô có thể chuyển hóa thành các tế bào thận, hỗ trợ một phần thúc đẩy quá trình tái tạo mô thận bị tổn thương và giảm viêm nhiễm.

Tế bào gốc trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

COPD gây ảnh hưởng nặng nề lên chức năng hô hấp, tiết đàm tăng dần, khó thở thường xuyên, khả năng gắng sức suy giảm. Tế bào gốc trung mô với hứa hẹn điều trị thay trong việc thay thế các tế bào phế nang cũ kém sức sống bằng các tế bào mới đầy đủ chức năng, tế bào gốc giúp điều tiết các tế bào miễn dịch ức chế quá trình viêm giúp giảm ho đờm mạn tính, ức chế quá trình chết của tế bào phế nang, bảo vệ tế bào khỏi các stress oxy hóa.

Tế bào gốc trong điều trị thoái hóa khớp

Tế bào gốc điều trị thoái hóa khớp mang đến hiệu quả tốt nhất trong giai đoạn 1, 2, 3, khi các biện pháp bảo tồn không mang lại hiệu quả, 30 – 90% trường hợp sau điều trị cho kết quả tốt, bệnh nhân giảm đau vùng khớp, cải thiện chức năng vận động cho người bệnh, đồng thời ngăn chặn chỏm xương bị sụp xuống. Tế bào gốc được lấy từ chính từ tủy xương hoặc mô của người bệnh, sau khi được nuôi cấy và hoạt hóa, các tế bào được tiêm vào khớp sẽ kích thích cơ chế giảm viêm, sữa chữa tế bào, cải thiện cấu trúc xương dưới sụn, kéo dài thời gian sử dụng khớp tự nhiên càng lâu càng tốt.

Tế bào gốc hứa hẹn là một phương pháp điều trị mang đến cơ hội mới cho các bệnh nhân mắc các bệnh phức tạp. Khoa Tế bào gốc Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh là một trong những cơ sở đầu tiên đưa tế bào gốc vào khám và chữa bệnh, được cấp phép bởi Bộ Y tế. Với