Cảm nhận của em về nhân vật Chiến trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình
|
Dàn ý chi tiết 1. Mở bàiGiới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và nhân vật Chiến: + Nguyễn Thi là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ. + Ông được mệnh danh là nhà văn của những người nông dân Nam Bộ trong cuộc khánh chiến chống Mĩ. + “Những đứa con trong gia đình” là một trong những truyện ngắn xuất sắc của ông viết về đề tài và mảnh đất Nam Bộ. + Qua hồi ức của Việt về những thành viên trong gia đình, tác giả ca ngợi tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng của một gia đình và của nhân dân miền Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. + Thiên truyện thành công ở nhiều mặt, nhưng nổi bật nhất là nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tác giả đã dành nhiều trang miêu tả những nét tính cách độc đáo của Chiến – nhân vật trung tâm đã tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm. 2. Thân bài– Hoàn cảnh ra đời, vị trí, xuất xứ của tác phẩm: + Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” được sáng tác năm 1966, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc đang bước vào thời kì cam go, quyết liệt. + Tác phẩm được đưa vào tập “Truyện và ký”, xuất bản năm 1968. – Ý nghĩa nhan đề: Nguyễn Thi đã xây dựng được những nhân vật trong một gia đình lớn – gia đình cách mạng. Các thành viên trong gia đình ấy gắn bó với nhau trong tình cảm ruột thịt sâu nặng. Người nào cũng có những nét riêng, không thể lẫn nhưng lại cùng mang những nét thống nhất về bản chất. Đó là lòng căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm trong chiến đấu, khao khát được đánh giặc cứu nước; giàu nghĩa tình, thủy chung son sắt với gia đình, quê hương và cách mạng. – Xuất thân: Cũng như nhân vật Việt, Chiến sinh ra và lớn lên trong mối thù nhà, nợ nước: ông nội, ba má đều chết trong chiến tranh. Ba của Chiến bị kẻ thù chặt đầu, má Chiến đã mang rổ đi đòi đầu chồng. Chính bà cũng chết khi đi lấy đầu đạn làm thuốc súng cho du kích. – Phẩm chất, tính cách: + Trước hết, đó là vẻ đẹp trong đời thường:
=>Hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ má đi gửi có ý nghĩa tượng trưng, thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mình trong dòng sông truyền thống gia đình. =>Chiến đã được thể hiện với những nét đẹp truyền thống muôn đời của người phụ nữ Việt Nam. + Tiếp theo, Chiến còn mang những phẩm chất của người anh hùng, dũng cảm.
– Khái quát nghệ thuật xây dựng nhân vật Chiến: + Có thể nói tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” đặc biệt thành công trong xây dựng hình tượng nhân vật điển hình trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, chiến đấu son sắt thủy chung với cách mạng: ngôn ngữ, bút pháp, giọng điệu, nghệ thuật trần thuật, nghệ thuật miêu tả tâm lí… + Qua nhân vật Chiến nhà văn muốn ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng của con người miền Nam trong kháng chiến chống Mĩ. 3. Kết bàiKhái quát lại nhân vật Chiến và nội dung truyện ngắn: + Nhà văn Nguyễn Thi đã thực sự thành công khi làm nổi bật được hình tượng nhân vật Chiến qua các thủ pháp nghệ thuật đặc sắc. Từ truyện ngắn và nhân vật Chiến, chúng ta hiểu sâu thêm về lịch sử dân tộc. + Tự hào về lịch sử, tri ân với lịch sử, nó nhắc nhở mỗi chúng ta phải không ngừng nỗ lực phấn đấu để viết tiếp trang sử ấy, trang sử về đất nước Việt Nam hòa bình, thịnh vượng đang từng ngày thay da đổi thịt.  Phân tích nhân vật Chiến Bài làm tham khảo Nguyễn Thi là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ. Ông sinh ra ở miền Bắc nhưng lại sống và gắn bó sâu nặng với nhân dân miền Nam. Tình cảm đó được ông gửi vào từng trang viết về nhân dân miền Nam. Ông được mệnh danh là nhà văn của những người nông dân Nam Bộ trong cuộc khánh chiến chống Mĩ. Hiện thực nóng bỏng và ác liệt của mặt trận miền Đông Nam Bộ luôn là đề tài nóng bỏng trong các sáng tác của ông. “Những đứa con trong gia đình” là một trong những truyện ngắn xuất sắc của ông viết về đề tài và mảnh đất này. Truyện được kể theo dòng hồi tưởng đứt nối của nhân vật Việt lúc bị thương nặng ở chiến trường. Qua hồi ức của Việt về những thành viên trong gia đình, tác giả ca ngợi tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng của một gia đình và của nhân dân miền Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thiên truyện thành công ở nhiều mặt, nhưng nổi bật nhất là nghệ thuật xây dựng nhân vật. Tác giả đã dành nhiều trang miêu tả những nét tính cách độc đáo của Chiến – nhân vật trung tâm đã tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm. Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” được sáng tác năm 1966, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc đang bước vào thời kì cam go, quyết liệt. Tác phẩm viết về câu chuyện của những đứa con trong một gia đình để khái quát câu chuyện đau thương mà anh hùng của cả một dân tộc. Tác phẩm được đưa vào tập “Truyện và ký”, xuất bản năm 1968. Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” mang ý nghĩa sâu xa. Nguyễn Thi đã xây dựng được những nhân vật trong một gia đình lớn – gia đình cách mạng. Các thành viên trong gia đình ấy gắn bó với nhau trong tình cảm ruột thịt sâu nặng. Người nào cũng có những nét riêng, không thể lẫn nhưng lại cùng mang những nét thống nhất về bản chất. Đó là lòng căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm trong chiến đấu, khao khát được đánh giặc cứu nước; giàu nghĩa tình, thủy chung son sắt với gia đình, quê hương và cách mạng. Truyện “những đứa con trong gia đình” được kết cấu theo những đợt hồi tưởng của người lính trẻ tên Việt bị trọng thương, thất lạc đồng đội trong mấy ngày đêm. Diễn biến truyện hết sức linh hoạt, xáo động không gian lẫn thời gian, đan chéo quá khứ với hiện tại, trong đó cùng với nhân vật Việt, nhân vật Chiến hiện lên đầy đủ các nét về tính tình, tình cảm và tinh thần chiến đấu. Giữa những tháng năm điêu tàn trong khói lửa, nhân dân ta phải tắm trong bể máu tội ác của kẻ thù ,Chiến hiện lên đúng như hình tượng người phụ nữ miền nam anh dũng, kiên cường trong kháng chiến. Người phụ nữ đã xuất sắc được Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng tám chữ vàng :” anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”. Nam bộ chính là miền đất điển hình của những người phụ nữ ấy mà trong tác phẩm của mình Nguyễn Đình Thi đã ca ngợi như :” Chị Út Tịch” trong tác phẩm “Người mẹ cầm súng”… nhân vật Chiến trong truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình “. Có thể nói Nguyễn Thi là một trong những nhà văn thành công nhất khi viết về hình tượng người phụ nữ Nam bộ ” giỏi việc nước, đảm việc nhà ” trong cuộc kháng chiến chống Mĩ anh dũng, kiên cường trước kẻ thù, nhân hậu đảm đang trong gia đình. Nhân vật Chiến cũng vậy, ba má đều chết trong chiến tranh, Chiến đã thay má nuôi nấng và dạy dỗ các em không những vậy Chiến còn tham gia du kích từ khi còn nhỏ, hăng hái tòng quân giết giặc. Cũng như nhân vật Việt, Chiến sinh ra và lớn lên trong mối thù nhà, nợ nước: ông nội, ba má đều chết trong chiến tranh. Ba của Chiến bị kẻ thù chặt đầu, má Chiến đã mang rổ đi đòi đầu chồng. Chính bà cũng chết khi đi lấy đầu đạn làm thuốc súng cho du kích. Một hoàn cảnh éo le, bất hạnh Chiến phải thay ba má trông nom các em. Chính trong cái hoàn cảnh này càng hun đúc thêm tinh thần cách mạng, lòng căm thù giặc của Chiến cũng vì thế mà tính cách điển hình của người phụ nữ Việt Nam nói chung và người phụ nữ Nam Bộ nói riêng càng ăn sâu vào trong tiềm thức của chị. Chiến là một cô gái 19 tuổi được thể hiện với nhiều nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam một thời đánh Mĩ. Trước hết, đó là vẻ đẹp trong đời thường. Chị Chiến mang cái vẻ đẹp kiểu Út Tịch, một vẻ đẹp rất riêng của người phụ nữ Nam Bộ mà Nguyễn Thi vẫn hằng ưa thích: hồn nhiên, chất phác, tần tảo, biết lo toan việc nước, việc nhà trọn vẹn mọi bề trước sau, đánh giặc thì xông xáo, gan góc, dũng cảm mà trở về với cuộc sống thường nhật lại rất giàu tình cảm và lòng yêu thương. Chị Chiến 19 tuổi đôi lúc tính tình còn trẻ con, vẫn còn tranh giành công lao bắt ếch với em, tranh đi bộ đội với em. Cô đã có cái duyên dáng của một thiếu nữ mới lớn: bịt miệng cười khi chú Năm cất tiếng hò, thích soi gương và ngắm mình trong gương. Chị Chiến rất thương ba mẹ và các em. Trong kí ức của Việt, chị chiến như là sự hiện thân, sự kế tục của má. Chị Chiến cũng mang vóc dáng của mẹ mình: “hai bắp tay tròn vo, sạm đỏ màu cháy nắng…, thân người to và chắc nịch”. Đặc biệt là cái đêm hai chị em sắp xa nhà đi bộ đội. Phải tự mình đứng ra lo liệu việc nhà, thu xếp để cùng Việt lên đường, Chiến mới bộc lộ hết tính cách người lớn, đảm đang, tháo vát, biết thay mẹ quán xuyến, sắp đặt mọi việc trong nhà đâu ra đấy, từ việc em út, nhà cửa, ruộng vườn cho đến cả cái giường, ván và nơi gửi bàn thờ ba má. Chưa bao giờ Việt lại thấy chị Chiến liệu việc nhà giống như má vậy. “Chà, chị Chiến bữa nay nói in hệt như má vậy…” Chính Chiến đêm ấy cũng thấy mình như đang hòa vào mẹ: “Tao cũng lựa ý nếu má còn sống chắc má tính vậy, nên tao cũng tính vậy”. Cho nên không phải ngẫu nhiên đến sáng hôm sau, khi nghe Chiến trình bày lại sự sắp đặt của mình, chú Năm đã phải khen: “Khôn, việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế đặng bề nước non…” Trước ngày lên đường nhập ngũ, Chiến đã cùng Việt khiêng bàn thờ ba má gửi sang nhà chú Năm. Có thể nói, đoạn văn miêu tả hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ má đi gửi là đoạn văn hay nhất của tác phẩm trong không khí thiêng liêng, xúc động. Hình ảnh này có ý nghĩa tượng trưng, thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mình trong dòng sông truyền thống gia đình. Hơn thế nữa, hình ảnh này cũng nói lên một điều: thế hệ sau sẽ cứng cáp, trưởng thành và có thể đi xa hơn thế hệ trước. Có thể nói rằng nhân vật Chiến đã được thể hiện với những nét đẹp truyền thống muôn đời của người phụ nữ Việt Nam. Chiến không chỉ lo cho ngày giỗ, lo chuyển bàn thờ cho má mà trong mọi chuyện chị ấy đều đã hỏi ý kiến của Việt bởi Việt là con trai lớn trong gia đình. Người chị ấy lại có nét bộc trực, chất phác đồng thời cũng rất đằm thắm trong việc biểu hiện tình cảm khi nói với Việt: “Em có ừ không ? Rồi em cũng ừ nghen,…” Trước lúc lên đường tòng quân, Chiến như bỗng trở nên nghiêm trang hơn, già dặn hơn nhưng cũng lại đằm thắm hơn. Xem thêm: Một vài nét phong cách Nguyễn Tuấn trong Người lái đò Sông Đà Bên cạnh những vẻ đẹp đời thường thì Chiến còn mang những phẩm chất của người anh hùng, dũng cảm. So với Việt, Chiến chỉ hơn Việt một tuổi mà đã người lớn hơn hẳn Việt. Chiến cũng gắn bó với lớp người đi trước nhiều hơn. Chị có thể bỏ cả ăn để đánh vần cuốn sổ truyền thống của gia đình. Không chỉ giống má, Chiến còn học được cả cách nói “trọng trọng” của chú Năm. Nếu nói theo cách nói của chú Năm, ví truyền thống cách mạng của gia đình là một dòng sông và mỗi con người là khúc sông của dòng sông ấy thì so với lớp người đi trước, Chiến là một khúc sông sau. Khúc sông sau bao giờ cũng chảy được xa hơn khúc sông trước. Đấy cũng là chỗ để Chiến khác với mẹ mình. Người mẹ trước nỗi đau mất chồng đã không có dịp nào được cầm súng, còn Chiến đã được đi bộ đội để đánh giặc trả thù nhà với một quyết tâm như dao chém đá “nếu giặc còn thì tao mất”. Và Chiến đã lập được chiến công lớn, bắn chìm tàu chiến dịch trên sông Định Thủy, trở thành một tiểu đội trưởng của bộ đội nữ địa phương quân tỉnh Bến Tre… Có thể nói tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” đặc biệt thành công trong xây dựng hình tượng nhân vật điển hình trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, chiến đấu son sắt thủy chung với cách mạng. Tác phẩm được xem là truyện ngắn viết hay nhất về người nông dân Nam Bộ với những thành công trong ngôn ngữ, bút pháp, giọng điệu, nghệ thuật trần thuật đặc sắc, nhất là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Chiến mang trong mình vẻ đẹp của người con gái Việt Nam thời chống Mĩ: trẻ trung, duyên dáng, đáng yêu nhưng cũng rất mực anh hùng dũng cảm. Qua nhân vật Chiến nhà văn muốn ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng của con người miền Nam trong kháng chiến chống Mĩ. Qua câu chuyện của một gia đình, nhà văn đã tái hiện câu chuyện lớn của một dân tộc, từ đó lí giải sức mạnh vô diệt trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Nhà văn Nguyễn Thi đã thực sự thành công khi làm nổi bật được hình tượng nhân vật Chiến qua các thủ pháp nghệ thuật đặc sắc. Từ truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” và nhân vật Chiến, chúng ta hiểu sâu thêm về lịch sử dân tộc. Mỗi trang sử luôn gắn liền với những mất mát hi sinh, với những chiến công thầm lặng. Tự hào về lịch sử, tri ân với lịch sử, nó nhắc nhở mỗi chúng ta phải không ngừng nỗ lực phấn đấu để viết tiếp trang sử ấy, trang sử về đất nước Việt Nam hòa bình, thịnh vượng đang từng ngày thay da đổi thịt. Nhân vật Chiến nói riêng và truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Thi nói chung sẽ còn in đậm trong tâm trí nhiều độc giả hôm nay và ngày mai. Chu Nhật Tiên Lớp 12A1, Trường THPT Vân Nham, Hữu Lũng, Lạng Sơn |
