Dòng mạch gỗ
Cấu tạo mạch gỗ, thành phần và động lực đẩy của dòng mạch gỗ
DÒNG MẠCH GỖ
Dòng mạch gỗ [còn gọi là dòng đi lên] vận chuyển nước và các ion khoáng từ đất vào đến mạch gỗ của rễ rồi tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến là và những phần khác của cây.
1. Cấu tạo của mạch gỗ
Trong thân thực vật có mạch gỗ, gồm các tế bào chết. Mạch gỗ có 2 loại là quản bào và mạch ống.
- Hình thái cấu tạo
+ Quản bào là các tế bào hình dài, xếp thành hàng thẳng đứng và gối đầu lên nhau
+ Mạch ống là các tế bào ngắn, có vách hai đầu đục lỗ.
- Đặc điểm cấu tạo
+ Vách sơ cấp mỏng và thủng lỗ giúp dòng chất được vận chuyển qua các tế bào
+ Vách thứ cấp được linhin hóa tạo cho mạch gỗ có độ bền chắc và chịu nước.
- Cách sắp xếp của quản bào và mạch ống
+ Các tế bào cùng loại nối với nhau theo cách: đầu của tế bào này gắn với đầu của tế bào kia tạo thành những ống dài từ rễ lên lá.
+ Các tế bào khác loại nối với nhau theo cách: lỗ bên của tế bào này sít khớp với lỗ bên của tế bào khác tạo lối đi cho dòng vận chuyển ngang.
2. Thành phần của dịch mạch gỗ
Dịch mạch gỗ gồm chủ yếu là nước, ion khoáng, ngoài ra còn có các chất hữu cơ [axit amin, amit, vitamin, hoocmôn như xitôkinin, ancalôit...] được tổng hợp ở rễ.
3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ
Làm thế nào mà dòng mạch gỗ di chuyển được theo chiều ngược với chiều trọng lực từ rễ lên đỉnh những cây gỗ cao? Điều đó là nhờ 3 lực:
a. Lực đẩy [áp suất rễ]
Sự trao đổi chất của rễ đã tạo ra các chất làm tăng nồng độ trong tế bào do đó tăng sự hút nước.
Hiện tượng ứ giọt và rỉ nhựa đều do áp suất rễ gây nên.
b. Lực hút do thoát hơi nước ở lá
Quá trình thoát hơi nước ở lá làm cho nước ở lá luôn bị mất gây ra tình trạng thiếu nước thường xuyên trong tế bào, do đó làm động lực cho sự hút nước liên tục từ đất vào rễ. Thoát hơi nước là động lực chủ yếu của sự hút nước vào rễ.
c. Lực kiên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ
Nhờ có lực liên kết giữa các phân tử nước với nhau và với thành mạch gỗ tạo thành cột nước đảm bảo dòng mạch gỗ liên tục trong cây.
HocTot.Nam.Name.Vn
Bài tiếp theo
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 11 - Xem ngay
Dòng mạch rây
Cấu tạo mạch rây, thành phần, động lực đẩy của dòng mạch rây
Qua những đêm ẩm ướt, vào buổi sáng thường có những giọt nước xuất hiện trên đầu tận cùng của lá [đặc biệt, thường thấy ở lá cây một lá mầm], hiện tượng đó gọi là sự ứ giọt [hình 2.4]. Giải thích nguyên nhân của sự ứ giọt.
Giải bài tập câu hỏi thảo luận trang 11 SGK Sinh học 11.
Bài 1 trang 14 SGK Sinh học 11
Giải bài 1 trang 14 SGK Sinh học 11. Chứng minh cấu tạo cấu mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá?
Bài 2 trang 14 SGK Sinh học 11
Giải bài 2 trang 14 SGK Sinh học 11 . Động lực nào giúp dòng nước và các ion khoáng di chuyển được từ rễ lên lá ở những cây gỗ cao lớn hàng chục mét?
Bài 3 trang 14 SGK Sinh học 11
Giải bài 3 trang 14 SGK Sinh học 11 . Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ trong ống đó có thể tiếp tục đi lên được không, vì sao?
Cảm ứng ở động vật
Khái niệm, đặc điểm cảm ứng ở động vật, cảm ứng ở động vật chưa có hệ thần kinh và đã có hệ thần kinh, so sánh cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch
Hướng động
Khái niệm, đặc điểm cảm ứng ở thực vật, khái niệm hướng động, cơ chế và vai trò của hướng động, các hình thức hướng động
Sinh trưởng, phát triển ở động vật
Khái niệm sinh trưởng và phát triển của động vật, khái niệm biến thái, các kiểu phát triển ở động vật, phát triển không qua biến thái, phát triển qua biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn.
Bài 3 trang 120 SGK Sinh học 11
Giải bài 3 trang 120 SGK Sinh học 11. So sánh sự lan truyền xung thần kinh trên sợi có bao miêlin và sợi không có bao miêlin
Bài 1 trang 14 SGK Sinh học 11. Chứng minh cấu tạo của mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá?
Chứng minh cấu tạo củamạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá?
Cấu tạo của mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và ion khoáng từ rễ lên lá:
- Mạch gỗ được cấu tạo bởi 2 loại tế bào là quản bào và mạch ống. Mạch gỗ vận chuyển dịch mạch gỗ [nước, ion khoáng] từ rễ lên thân, lá.
- Tế bào mạch gỗ có cấu tạo dạng ống, vách tế bào được linhin [lignin] hóa: tế bào bền chắc, chịu nước, các phân tử nước dễ dàng bám lên thành mạch để di chuyển lên trên.
- Khi chuyên hóa chức năng dẫn nước và ion khoáng, tế bào mạch gỗ là các tế bào chết: không có các thành phần tế bào [màng sinh chất, chất nguyên sinh, không bào,…] cản trở đường đi của dịch mạch gỗ→ tăng tốc độ vận chuyển nước .
- Các tế bào cùng loại nối với nhau theo kiểu đầu của tế bào này gắn với đầu của tế bào kia thành những ống dài từ rễ lên lá: tạo sự liên kết giữa các tế bào, giữa các phân tử trong dòng dịch với nhau.
- Các tế bào mạch gỗ xếp sát nhau, tế bào có các lỗ bên: thuận tiện vận chuyển dịch mạch gỗ từ tế bào này sang tế bào khác theo chiều ngang, hạn chế sự ngừng, tắc trong con đường vận chuyển và nâng cao hiệu suất vận chuyển.