Có nên cho trẻ uống thuốc khi đói
Trẻ sơ sinh, nhũ nhi cần uống thuốc đúng liều, phụ huynh có thể dùng những dụng cụ bón thuốc chuyên dụng để đo đếm đúng liều lượng thuốc. Show Theo Dược sĩ Phạm Thị Ý Nhi, khoa Dược, BVĐK Tâm Anh TP HCM, đối với trẻ sơ sinh, việc cho trẻ uống thuốc đúng cách quan trọng. Người lớn không nên bóp mũi, đè đổ thuốc sẽ gây ảnh hưởng tâm lý cho trẻ. Trẻ nhỏ cần dẫn dụ để trẻ tự há miệng rồi nhanh chóng dùng thìa đưa thuốc vào miệng. Trẻ lớn trên 2 tuổi, phụ huynh cần giải thích cho con hiểu tác dụng việc uống thuốc giúp bé khỏe mạnh. Phụ huynh có thể cho trẻ sơ sinh uống thuốc bằng dụng cụ bón thuốc chuyên dụng. Trên thị trường hiện có bán nhiều dụng cụ hỗ trợ bé uống thuốc như: dụng cụ xi lanh đầu silicon, dụng cụ uống thuốc nhỏ giọt. Những dụng cụ này thiết kế hỗ trợ cho việc uống thuốc của trẻ, đo lường chính xác, tiện lợi khi sử dụng. Dược sĩ Phạm Thị Ý Nhi khuyến khích phụ huynh sử dụng xi lanh khi cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ uống thuốc. Dùng xi lanh sẽ giúp trẻ uống đủ liều, hạn chế thuốc bị đổ, trào ra khỏi miệng bé. Phụ huynh cần chuẩn bị một xi lanh nhỏ, hút lấy thuốc bột đã hòa tan cùng nước sôi để nguội, sau đó từ từ đưa vào miệng trẻ. Khi bơm thuốc vào miệng bé cần lưu ý không bơm trực tiếp vào họng mà phải bơm vào thành má để tránh sặc thuốc. Cha mẹ cho trẻ uống thuốc bằng thìa rất phổ biến, nhưng không phải phụ huynh nào cũng biết cách sử dụng thìa đúng. Với trẻ sơ sinh, tốt nhất nên dùng thìa silicon có độ mềm để đút thìa thuốc vào miệng. Khi cho trẻ uống thuốc thì cho trẻ theo tư thế bé đang bú mẹ, ngẩng cao đầu, từ từ đưa thìa vào miệng. Mẹ đặt thìa ở vị trí 2/3 lưỡi, ấn nhẹ thìa vào lưỡi để bé nuốt thuốc rồi từ từ rút thìa ra. Nếu thử cho trẻ uống thuốc bằng thìa thất bại thì phải chuyển qua sử dụng xilanh hay dụng cụ ống bón thuốc. Xi lanh là dụng cụ hữu ích, giúp trẻ uống thuốc không bị nôn. Ảnh: Shutterstock Phụ huynh nên tham khảo cách cho trẻ uống thuốc nhờ chia nhỏ liều lượng. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, việc uống thuốc rất khó khăn, đặc biệt với các loại thuốc có vị đắng. Cùng lúc đưa vào miệng bé lượng lớn thuốc sẽ khiến trẻ có phản ứng nôn. Do đó phụ huynh có thể áp dụng chiến thuật chia nhỏ nhiều lần uống để trẻ dễ tiếp nhận hơn, tránh tình trạng nôn ói hết thuốc. Tuy nhiên, phụ huynh nên lưu ý, mỗi lần uống thuốc không nên kéo dài quá 20 phút, vì kéo dài thời gian quá lâu cũng khiến bé nảy sinh tâm lý sợ hãi. Dược sĩ Phạm Thị Ý Nhi lưu ý: "đối với trẻ sơ sinh có thể sử dụng các vật dụng thu hút trẻ như gấu bông, lắc nhạc để thu hút trẻ sau đó đưa thuốc vào miệng bé. Khi bé phản ứng khóc, nôn ói, cần thời gian vỗ về, ôm ấp trấn tĩnh bé ổn định tinh thần sau đó mới tiếp tục cho uống". Bên cạnh đó, đối với trẻ đã bước vào giai đoạn ăn dặm, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng chung thuốc với một số thức ăn được bác sĩ cho phép. Tuy nhiên, chỉ áp dụng với loại thuốc không gây biến đổi vị thức ăn, nếu thuốc có vị đắng thì sẽ khiến trẻ biếng ăn. Lưu ý không để trẻ uống thuốc quá liều Dược sĩ Phạm Thị Ý Nhi lưu ý, thuốc cho trẻ sơ sinh được tính liều theo cân nặng của bé. Do đó phụ huynh nên "tuân thủ" cho trẻ sơ sinh uống thuốc đúng liều lượng bác sĩ chỉ định. Phần lớn thuốc dành cho trẻ sơ sinh ở dạng lỏng, siro nên phụ huynh cần sử dụng dụng cụ đo liều lượng có sẵn trên từng chai thuốc. Đối với chai thuốc không có muỗng, nắp thuốc đo liều lượng thì phụ huynh cần mua thêm xi lanh để đo liều thật chính xác. Đối với các loại thuốc nhỏ giọt như: vitamin D3, men vi sinh, thuốc điều trị đầy hơi chướng bụng... thì cần đếm chính xác số giọt theo từng tháng tuổi, tránh quá liều. Đa số trẻ sơ sinh có phản ứng bị nôn khi uống thuốc sau khi ăn. Tuy nhiên, tùy chỉ định từng loại thuốc, có loại thuốc uống khi bụng đói, loại thuốc cần uống sau ăn mà phụ huynh buộc phải tuân thủ. Rất nhiều loại thuốc chỉ định không nên cho trẻ uống lúc bụng đói như corticoid... sẽ ảnh hưởng dạ dày. Cách cho trẻ sơ sinh uống thuốc không bị nôn tốt nhất là trẻ uống thuốc sau ăn từ khoảng 30 phút - 2 tiếng. Phụ huynh nên chia nhỏ cữ bú, để tránh việc trẻ quá no, khiến trẻ dễ nôn, ói khi uống thuốc. Phụ huynh lưu ý không cho trẻ uống thuốc quá liều. Ảnh: Shutterstock Ngoài việc cho trẻ sơ sinh uống thuốc theo chỉ dẫn của dược sĩ thì phụ huynh cũng cần cho trẻ uống thuốc theo một khung giờ cố định, tránh tình trạng hai liều thuốc được uống quá gần nhau. Cha mẹ tham vấn ý kiến của bác sĩ, dược sĩ về những thuốc, vitamin và khoáng chất, men vi sinh cần uống cách nhau, hoặc cách cữ sữa để tránh tương tác thuốc làm giảm hiệu quả điều trị. Phụ huynh cho trẻ uống thuốc không tự ngưng liều trước thời gian điều trị của bác sĩ (đặc biệt là thuốc kháng sinh). Phần lớn phụ huynh thấy con hết bệnh tự ý ngưng thuốc, việc này dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Đồng thời, cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua thuốc kháng sinh điều trị cho trẻ khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Tuệ Diễm Trang chủ > Tin tức > Thông tin sức khỏe > Uống thuốc lúc nào cho hợp lý?
Nhiều người bệnh cho rằng uống thuốc sau ăn sẽ bảo vệ tốt dạ dày khỏi các tác dụng phụ của thuốc. Suy nghĩ này chưa hoàn toàn chính xác với đa số thuốc, mỗi loại thuốc có thời gian uống thuốc phù hợp khác nhau và tùy theo mục đích điều trị của bác sĩ. Có kiến thức về vấn đề này sẽ giúp bạn nâng cao hiệu quả mỗi khi phải sử dụng thuốc điều trị bệnh. Hiệu quả của thuốc phụ thuộc vào thời điểm uống thuốcThực phẩm và đồ uống làm thay đổi tốc độ hấp thu nhanh chậm của thuốc. Nếu người bệnh uống thuốc trước khi ăn 1 giờ (uống thuốc lúc đói), thời gian thuốc trong dạ dày chỉ trong vài chục phút đồng hồ rồi được chuyển ngay xuống ruột giúp thuốc hấp thu vào máu rất nhanh. Ngược lại, nếu thuốc được uống ngay sau bữa ăn, thời gian thuốc trong dạ dày sẽ kéo dài hơn rất nhiều từ 1 đến 4 tiếng đồng hồ sau đó mới chuyển xuống ruột để hấp thu. Lúc này, thuốc sẽ được hấp thu từ từ, tác dụng khởi phát chậm sau khi uống. Ta có thể chia thuốc uống làm 3 loại chính dựa vào bữa ăn: Uống thuốc trước, trong và sau ăn.
Bữa ăn thường là thời điểm tốt nhất để uống thuốc. Thuốc nên uống ngay sau khi ănCác thuốc kém bền với môi trường acid trong dịch vị dạ dày: Các thuốc này nhờ thức ăn được trung hòa bớt dịch vị dạ dày nên giảm mức độ phân hủy. Điển hình như các kháng sinh: Ampicillin, Erythromycin, Lincomycin… Các thuốc giảm đau Aspririn và thuốc chống viêm không steroid(NSAID): Các dạng thuốc này nếu không được thiết kế có lớp bao bảo vệ trước dịch vị dạ dày nên uống ngay sau khi ăn để tránh các tác dụng phụ lên dạ dày của các loại thuốc này. Thuốc nên uống lúc đóiUống thuốc vào lúc bụng đói giúp cơ thể hấp thu thuốc một cách nhanh nhất để sớm có tác dụng điều trị trên cơ thể người sử dụng. Điển hình trong các trường hợp người bệnh đang bị các nhiễm khuẩn cần sử dụng các kháng sinh đường uống cho hiệu quả tức thì. Nhiều loại thuốc được thiết kế để chống chịu dịch vị dạ dày như dạng thuốc bao tan ở ruột (ví dụ Aspirin pH8), hay dạng phóng thích dược chất kéo dài(như Adalate LP) hoàn toàn có thể uống vào lúc đói để thuốc xuống ruột nhanh và phát huy tác dụng. Thuốc nên uống trong bữa ănCác chất béo(dầu mỡ) trong thức ăn có thể trợ giúp đắc lực cho quá trình hấp thu các thuốc có đặc tính riêng biệt. Ví dụ như các thuốc tan trong dầu như vitamin A, D, E, K hay thuốc Griseofulvin kháng nấm toàn thân nên được sử dụng cùng bữa ăn.
Các vitamin tan trong dầu dễ hấp thu hơn được sử dụng cùng bữa ăn nhiều dầu mỡ. Các loại enzym tiêu hóa cũng nên được uống cùng với bữa ăn để được dạ dày trộn và phân bố đều, tăng tác dụng của chúng. Uống thuốc hợp lý khi người bệnh phải sử dụng nhiều loại thuốcCó rất nhiều loại thuốc có bản chất kị nhau khiến chúng giảm tác dụng hay quá liều thuốc gây độc tính cho người sử dụng khi được uống cùng lúc. Ví dụ như:
Một số loại thuốc kị nhau khi được sử dụng cùng lúc. Phương pháp khắc phục thông thường là thay thế bằng các loại thuốc khác không kị nhau. Nếu 2 thuốc này đều cần thiết và không thể thay thế trong quá trình điều trị của bệnh nhân thì nên uống cách xa nhau khoảng 2-3 tiếng. Thời gian uống thuốc còn phụ thuộc vào bản chất riêng của từng loại thuốcMỗi loại thuốc có bản chất khác nhau, không thể áp dụng một công thức chung cho việc sử dụng thuốc vào thời gian nào. Tùy vào cơ chế tác dụng và cách hạn chế tác dụng phụ ví dụ như: Corticoid là nhóm thuốc có tác dụng trên lâm sàng như chống dị ứng, kháng viêm, ức chế miễn dịch và được sử dụng trong rất nhiều bệnh lý đa dạng. Theo nhịp sinh học của cơ thể con người, sự tiết hormone cortisone của tuyến thượng thận vào khoảng 7 đến 8 giờ sáng. Khi dùng thuốc corticoid, nồng độ thuốc phải đạt đỉnh phải tương ứng với nồng độ cortisone của cơ thể tiết ra. Đó là lí do tại sao các chuyên gia khuyến cáo nên dùng corticoid vào buổi sáng. Trong bệnh tiểu đường, Glimepirid và Metformin là 2 thuốc điều trị đái tháo đường nhưng thời gian sử dụng lại khác biệt. Metformin nên uống sau bữa ăn do hạn chế các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy. Trái lại, Glimepirid được khuyến cáo nên sử dụng ngay trước bữa ăn do cơ chế kích thích sản sinh insulin trước khi sự tăng đường huyết xảy ra. Tóm lại, để trả lời câu hỏi “Uống thuốc lúc nào cho hợp lý?”, người bệnh nên tham khảo thông tin từ các bác sĩ kê đơn thuốc hay dược sĩ nơi mua thuốc. Ngoài ra, tờ hướng dẫn sử dụng thuốc cũng là nguồn thông tin đầy đủ và đáng tin cậy cho thời điểm uống thuốc hợp lý.
|