Single-photon emission computed tomography là gì
Choyte.com Gamma Camera là kỹ thuật xạ hình dùng khảo sát các chức năng hoạt động của những cơ quan trong cơ thể, phát hiện sớm những thương tổn – điều mà các phương tiện chẩn đoán khác không làm được, ví dụ như khảo sát sự di căn của bệnh ung thư xương. Trước khi chụp, kỹ thuật viên sẽ bơm chất đồng vị phóng xạ vào tĩnh mạch bệnh nhân, sau đó dùng máy Gamma - camera ghi hình để chẩn đoán chức năng của các cơ quan trong cơ thể, rồi tùy trường hợp có thể dùng chính chất đồng vị phóng xạ để điều trị bệnh. Việc tiêm chất đồng vị phóng xạ vào tĩnh mạch sẽ được thực hiện trước khi ghi hình từ 20 phút tới 6 giờ đồng hồ, hoặc cũng có thể ghi hình ngay khi tiêm chất đánh dấu phóng xạ tùy theo từng cơ quan cần khảo sát. Khi ghi hình, máy sẽ đo chính xác chỉ số hấp thu của chất đồng vị phóng xạ , từ đó sẽ cho biết chức năng hoạt động của cơ quan đó để có kế hoạch điều trị phù hợp. Hình ảnh một Gamma Camera Dược chất phóng xạ không gây ảnh hưởng có hại cho sức khỏe người bệnh vì liều dùng trong y khoa rất nhỏ với tia gamma năng lượng thấp không đủ gây độc, không gây phản ứng hay dị ứng cho người sử dụng. 1.2. / Phương thức hoạt động Gamma Camera
Gamma Camera có Cấu tạo gồm 4 phần chính : Ống chuẩn trực tiếp nhận bức xạ từ bệnh nhân phát ra và chiếu ảnh Gamma vào bề mặt tinh thể. Tinh thể phát sáng hấp thụ ảnh gamma và chuyển nó sang ảnh ánh sáng. Ảnh ánh sáng này có cường độ rất thấp sẽ không thể được quan sát hay chụp ảnh trực tiếp từ trạng thái này. Do đó sẽ phải khuếch đại các chùm ánh sáng này bằng việc cho đi qua dãy ống nhân quang. Ống nhân quang nằm đằng sau tinh thể phát sáng nhận ánh sáng này chuyển thành các xung điện và khuếch đại các xung điện này. Sau đó các xung này sẽ được phân tích và được hiển thị qua bộ phân tích chiều cao xung( PHA ). Nếu xung nằm trong phạm vi cửa sổ được lựa chọn, nó sẽ truyền qua bộ phân tích chiều cao xung và được ghi lại trên bộ nhớ máy tính để cho các phân tích quan sát và xử lý sau này. 1.3. / Ứng dụng của Gamma Camera * Xác định được các vấn đề của cơ tim: dùng đồng vị phóng xạ Thallium 201,
Rubidium...v. V... tiêm vào mạch máu rồi dùng 1 gamma camera đo độ phóng xạ ở cơ tim. Nơi nào cơ tim được cung cấp máu đầy đủ thì nơi đó đậm độ phóng xạ cao sẽ cho ảnh chụp màu đỏ, nơi nào thiếu máu thì nồng độ phóng xạ thấp và ảnh của vùng đó màu hồng nhạt hoặc vàng hoặc trắng. Căn cứ vào độ đậm, nhạt của hình phóng xạ mà xác định được vùng bị TMCT cục bộ. 2./ SPECT ( Single Photon Emission Computed Tomography - Máy chụp cắt lớp đơn photon) 2.1/ Giới thiệu Máy chụp SPECT là một trong những thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại nhất hiện nay. Về nguyên lí tạo ảnh, SPECT cũng giống như CT, chỉ khác ở chỗ với CT thì chùm photon được chiếu từ bên ngoài, xuyên qua cơ thể và được ghi nhận ở detector phía đối diện nguồn tia X. Còn với SPECT, thì chùm bức xạ photon được phát ra từ bên trong cơ thể do phân rã phóng xạ được đưa (uống,tiêm,.…) vào cơ thể trước đó (nơi cần chụp ảnh). Chùm bức xạ phát ra được ghi nhận đồng thời bởi hệ detector bao quanh bệnh nhân cho ta thông tin về chức năng cơ quan muốn thăm khám . Ảnh SPECT cho ta thấy được thông tin chức năng của các cơ quan (functional image). Ví dụ, lượng máu lưu chuyển qua một vùng nào đó nhiều hay ít… Điều này rất khác với CT. Như vậy nó cho ta biết điều gì đang xảy ra trong cơ thể. Ngoài các ứng dụng chẩn đoán hình ảnh thông thường, máy SPECT còn có vai trò đặc biệt trong xạ trị ung thư. Với ảnh SPECT, bác sĩ và kỹ thuật viên dễ dàng tìm thấy những tổn thương, biến đổi bất thường rất nhỏ trong cơ thể người bệnh. Do đó ảnh SPECT cho phép đoán, phát hiện sớm bệnh ung thư. Máy SPECT có thế cho ta chụp: toàn thân (Whole body), tĩnh (Static), động (Dynamic), 3 Pha, ảnh toàn thể hoặc cắt lớp (Tomo)… 2.2/ Nguyên lý cấu tạo và hoạt động
Sử dụng các đồng vị phóng xạ : 2.3
Phân loại SPECT Máy SPECT hai đầu thu : 2.4/ Ứng dụng của SPECT. 2.5/ Áp dụng thực tế tại Việt Nam Tuy nhiên đất nước ta vẫn còn đang phát triển và việc đầu tư vào máy móc công nghệ không thể một sớm một chiều và diễn ra đồng loạt được, đặc biệt là với ngành Y học hạt nhân đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn cao, và sự đầu tư ban đầu rất lớn. Tuy nhiên việc áp dụng công nghệ kỹ thuật trong chẩn đoán là sẽ diễn ra trong một tương lai gần, do đó nắm bắt tìm hiểu công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực con người để sẵn sàng tiếp nhận các kỹ thuật cao là những việc cần làm thiết thực trong thời gian tới. 2.6 Các thông tin bổ sung thêm. (Tổng hợp và tham khảo từ báo cao K47ĐTYS ĐH BK HN) |