Tại sao lá ngón lại độc
Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Lạng Sơn ngày 19/4 thông tin, nhóm 9 người này cùng quê ở Nghệ An đang làm việc cho công ty tại huyện Cao Lộc. Thấy cạnh nơi làm việc mọc nhiều loại rau rừng mọc trong đó có lá ngón, một người trong nhóm nhầm lẫn với loại cây ăn được nên đã hái về xào ăn trưa. Sau ăn khoảng 30 phút, cả 9 người đau đầu, chóng mặt, được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Sau khi rửa dạ dày, uống than hoạt tính và truyền dịch, sức khỏe các bệnh nhân tạm ổn định, một số còn chóng mặt và tê bì tay chân. Do chất độc trong lá ngón hấp thụ nhanh qua đường tiêu hóa và có thể ảnh hưởng đến thần kinh và gan, thận, 9 bệnh nhân tiếp tục được xét nghiệm và theo dõi. Quảng cáo Ở Việt Nam, lá ngón được coi là một trong bốn loại cây có độc tính hàng cao nhất (thuộc độc bảng A), chứa chất kịch độc gây chết người là hoạt chất Alkaloid. Lá ngón rất giống nhiều cây thuốc, rau ăn được nên dễ gây nhầm lẫn. Người ngộ độc lá ngón có nhiều triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, yếu mệt, cơ tay chân khó vận động. Trường hợp nặng có thể liệt cơ hoàn toàn, thở yếu dẫn đến suy hô hấp, nhịp tim chậm, huyết áp tụt, ngừng tim, co giật. Quảng cáo Bác sĩ khuyến cáo người dân hết sức cẩn trọng khi hái các loại cây rừng làm thuốc hoặc dùng làm thực phẩm. Khi phát hiện người bị ngộ độc lá ngón, phải nhanh chóng loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng các biện pháp gây nôn, sau đó chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí rửa dạ dày, uống than hoạt tính, truyền dịch, điều trị giải độc, tránh những biến chứng nặng nề, nguy cơ tử vong. Lá ngón các bệnh nhân từng ăn và mang đến bệnh viện. Ảnh: Bệnh viện cung cấp Cây lá ngón, danh pháp hai phần: Gelsemium elegans, còn gọi là cây rút ruột, co ngón, hồ mạn trường, hồ mạn đằng, hoàng đằng, đoạn trường thảo, câu vẫn v.v. trước đây được phân loại trong họ Mã tiền (Loganiaceae), nhưng từ năm 1994 đến nay được cho là thuộc họ mới là họ Hoàng đằng (Gelsemiaceae).[1][2][3] Tuy nhiên, cần phân biệt với một loài cũng được gọi là "lá ngón" nhưng ăn được ở một số vùng dân tộc thiểu số như Mường So,.... Ngoài ra còn có Dây đau xương cũng thuộc cây họ Lá ngón.
Là một loại cây leo thân quấn thường xanh, dài tới 12 m[4] khá phổ biến ở miền rừng núi Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia, Lào, Malaysia, miền bắc Myanmar, bắc Thái Lan, cũng như các tỉnh Phúc Kiến, Quảng Đông, Quảng Tây, Quý Châu, Hải Nam, Hồ Nam, Giang Tây, Vân Nam, Chiết Giang của Trung Quốc và Đài Loan. Nó được tìm thấy trong các cánh rừng rậm và dày ở cao độ từ 200 mét đến 2.000 mét[4]. Thân cây có khía. Cành non màu xanh lục nhạt không có lông. Cành già màu xám nâu nhạt. Lá mọc đối, không lông, hình trứng hay hình trứng mũi mác, đầu nhọn, mép nguyên, xanh nhẵn bóng, mép lá nguyên, dài 7–12 cm. Hoa mọc thành xim đầu cành hay kẽ lá. Năm cánh hoa màu vàng, tràng hoa hình phễu, ra hoa trong khoảng từ tháng 5 tới tháng 11-12[4][5]. Quả là dạng quả nang, hình thon elíp hay hình trứng, dài 1-1,4 X 0,6-0,8 cm, nhẵn không lông, màu nâu. Hạt nhỏ cỡ 0,5 cm, dạng từ hình elíp tới hình thận, màu nâu nhạt, phần giữa có lông, có diềm cánh mỏng xung quanh giúp phát tán theo gió[4]. Là loài cây ưa sáng nên thường mọc chỗ đất trống, bìa rừng, ven đường[6]. Độc tính của lá ngón là do các ancaloit chứa trong toàn bộ cây, trật tự độc giảm từ rễ, lá, hoa, quả và thân cây. Tới 17 đơn phân ancaloit đã được chiết ra từ lá ngón như koumin[5], gelsenicin[5], gelsamydin I[7], gelsemoxonin[8], 19α-hydroxygelsamydin[9], trong đó hàm lượng koumin là cao nhất còn độc tính của gelsenicin tính theo LD50 trên chuột là cao nhất[5]. Ở Việt Nam và Trung Quốc, nó được coi là một trong bốn loại cây có độc tính hàng cao nhất (thuốc độc bảng A), một số người cho rằng chỉ cần ăn ba lá là đủ chết người. Ngộ độc
Tự tửLá ngón ở Việt Nam là một loại thực vật có độc tính cao, nên nhiều người (đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số) ăn nó để tự tử. Đa số các trường hợp ăn xong khi chuyển đến bệnh viện sẽ tử vong, chỉ từ 3-5% mới có khả năng thoát khỏi cửa tử vì biết cách sơ cứu kịp thời và đúng cách. Người bị ngộ độc lá ngón có các triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn… sau đó bị mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và chết rất nhanh do ngừng hô hấp[6]. Cũng như đối với các loại ngộ độc khác qua đường tiêu hoá, bước sơ cứu đầu tiên rất là nhanh chóng tìm cách giải phóng chất độc ra khỏi cơ thể. Ở nhà có thể cho uống thật nhiều nước rồi móc họng, dùng lông gà hoặc các biện pháp khác để kích thích gây nôn. Quan trọng sau đó là chuyển đến cấp cứu tại các cơ sở y tế (cho thở máy, trợ tim và giải độc) [10] Theo một nghiên cứu khác, giã nhiều rau má hoặc rau muống lấy nước cốt, sau đó cho người bị ngộ độc uống để làm giảm độc tính rồi chuyển đến bệnh viện cấp cứu.[6]. Tại Trung Quốc, nó được sử dụng để điều trị eczema, bệnh trĩ, nhiễm trùng răng, phong (hủi)[5], nhọt ngoài da, chống tổn thương và co thắt[7], nhưng do độc tính cao nên chỉ hạn chế trong các ứng dụng ngoài da[5]. Lá ngón còn được sử dụng làm thuốc nhuộm tóc. Người ta sử dụng với liều lượng rất ít, vì có độc tính cao nên để thuốc nhuộm tóc xa khỏi tầm tay trẻ em.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lá_ngón&oldid=68277239” |