Tóm tất phim Hồ Chí Minh - Chân dung một con người

Lần theo dấu Bác trên đất nước Lênin

Năm 1978, đoàn làm phim gồm đạo diễn Bùi Đình Hạc, nhà biên kịch Hồng Hà, nhà quay phim Đỗ Duy Hùng được giao nhiệm vụ sang Liên Xô làm phim về đề tài Bác Hồ. Đây cũng là năm diễn ra lễ ký hiệp ước hữu nghị Việt - Xô nên đoàn gặp nhiều thuận lợi. Nhanh chóng có được giấy giới thiệu đến liên hệ công tác tại Viện Lưu trữ Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, đoàn được xem cả khối tài liệu lớn có giá trị với nhiều tranh, ảnh,  giấy tờ, công điện… Nhiệm vụ của những người làm điện ảnh Việt Nam lần này ngoài ý đồ nghệ thuật còn phải tìm hiểu và xác minh lại thời điểm Bác hoạt động tại Liên Xô (trước đó người ta vẫn nghĩ Bác tới đây sau khi lãnh tụ Lênin mất, nên không được gặp Người). Mọi người đều xác định đây vừa là vinh dự nhưng cũng là một trọng trách với dân tộc, đáp ứng ý nguyện của nhân dân. Ai cũng thầm nhủ sẽ dốc hết sức mình để đáp lại tình cảm và sự kỳ vọng nơi quê nhà.

Ảnh cắt từ phim tài liệu “Hồ Chí Minh - Chân dung một con người”

Và sau một tháng nỗ lực tìm kiếm, đoàn đã có được tấm hộ chiếu Bác dùng để đến Liên Xô, đó là ngày 30.6.1923. “Ngay sau đó, chúng tôi tiếp tục đến Viện Lưu trữ Điện ảnh Liên Xô, xem hàng vạn mét phim tư liệu liên quan đến thời gian hoạt động của Bác ở Liên Xô. Cũng tại đây, anh em đã cẩn thận, lựa chọn những thước phim có hình ảnh Bác ở Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ 5; Đại hội Quốc tế Nông dân, Đại hội Quốc tế Công hội lần thứ 3; Đại hội Quốc tế Phụ nữ lần thứ 3… và nhiều hình ảnh của Bác ở Quốc tế Cộng sản” - đạo diễn, NSND Bùi Đình Hạc kể lại.

Và trong chính những thước phim thời sự về Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ 5, đoàn đã tìm ra đoạn phim có hình ảnh Bác đi cùng những người dân Moscow. Đó là những tư liệu mới, có giá trị trong việc xác định thời điểm Bác đến Liên Xô. “Sau này, tôi đã chắt lọc đưa những tư liệu vào nhiều bộ phim, trong đó có Nguyễn Ái Quốc đến với Lênin (1979) và Đường về Tổ quốc (1980); thể hiện sinh động chặng đường hoạt động cách mạng từ lúc Người trên đất nước của Lênin đến năm trở về Pác Bó (1941), đưa cuộc cách mạng của dân tộc ta vào bước ngoặt lịch sử”.

Giản dị mà lớn lao

Khác với hai bộ phim trước, trong bộ phim tài liệu Hồ Chí Minh - Chân dung một con người, đạo diễn Bùi Đình Hạc đi theo hướng tiếp cận mới, với mong muốn “tìm thấy Bác trong cái giản dị mà lớn lao, khám phá tâm hồn của Người”. Đó là hình ảnh một vị lãnh tụ của những bước ngoặt lịch sử nhưng cũng chan hòa và gần gũi với người lao động cần lao. Ngay khi bắt tay vào làm, đã có không ít dự báo về thành bại của bộ phim, nhưng đạo diễn Bùi Đình Hạc và đồng nghiệp của ông ở Hãng phim Ngọc Khánh (thuộc Viện Phim Việt Nam) vẫn nỗ lực thực hiện ý tưởng của mình.

Ngoài tư liệu ở nước ngoài, đạo diễn Bùi Đình Hạc cũng dựa vào những tư liệu khá phong phú ở Viện Phim Việt Nam. Ông đã tìm thấy những thước phim lưu trữ gần 40 năm trước, chưa bao giờ được sử dụng, ghép nối thành một trường đoạn Bác đi chiến dịch. Đạo diễn Bùi Đình Hạc tâm sự: “Mọi việc đã hoàn tất, nhưng việc đặt tên phim là phải thảo luận nhiều nhất. Tôi đã phân tích, đánh giá cùng với những xúc cảm khi tôi ở gần Bác. Nếu chọn tiêu đề không đúng sẽ dễ làm mất đi tầm tư tưởng của phim, hoặc nếu đặt đơn giản quá lại không thể hiện được trọn vẹn và đầy đủ những thông điệp trong đó. Sau mấy đêm thức trắng, suy nghĩ và trăn trở, tôi quyết định lấy nhan đề Hồ Chí Minh - Chân dung một con người và được cả đoàn làm phim chấp thuận”.

Nhiều năm trôi qua, những thước phim năm xưa của đạo diễn Bùi Đình Hạc và cộng sự đã được trên 70 cơ quan thông tấn của các quốc gia sử dụng làm tư liệu. Bộ phim nhắc người xem về sự giản dị của Bác trong chiếc áo nâu xám bạc màu; nhớ sự chan hòa trong những cái ôm nồng ấm Bác dành cho các cụ già, em nhỏ, các cháu thiếu niên, nhi đồng, bộ đội, dân quân, du kích. Rồi tình cảm của Bác với quê hương xứ sở khi Người về thăm quê, đứng lặng bên mái hiên nhà xưa cũ, cạnh chiếc khung cửi mà cụ thân sinh của Người đã ngồi; dáng điệu ung dung đi bên hàng râm bụt, hỏi thăm bà con lối xóm, trò chuyện với những người bạn thuở thiếu thời…

“Với Hồ Chí Minh - Chân dung một con người, chúng tôi - những người làm phim về Bác không ước mong gì hơn là truyền đạt toàn bộ thông điệp về nhân cách, trí tuệ, tình cảm, cuộc đời, thân thế và sự nghiệp lớn lao cũng rất đỗi giản dị của Bác tới toàn thể đồng bào, đồng chí cả nước. Qua mỗi trường đoạn phim có thể tìm thấy số phận mỗi người dân trong từng suy nghĩ của Người” - đạo diễn, NSND Bùi Đình Hạc nói.

(TVU) – Nhân kỷ niệm 128 năm, ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2018), vừa qua, phòng Công tác sinh viên học sinh đã tổ chức buổi chiếu phim và cảm nhận bộ phim “Hồ Chí Minh – Chân dung một con người”. Buổi chiếu phim diễn ra tại khu I, thu hút đông đảo sinh viên và giảng viên đến xem.

Phát biểu trong chương trình, bà Hồ Thị Thúy Hằng, Phó Trưởng phòng Công tác Sinh viên Học sinh nhận định: “Buổi chiếu phim có ý nghĩa không chỉ giáo dục, tuyên truyền kiến thức về cuộc đời, sự nghiệp của Bác Hồ mà còn củng cố và tăng cường niềm tin của tuổi trẻ vào công cuộc đổi mới của Đảng, qua đó phát huy vai trò của cán bộ Đoàn, đoàn viên thanh niên trong việc thực hiện cuộc vận động tuổi trẻ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.”

“Hồ Chí Minh – Chân dung một con người” là tựa đề bộ phim tài liệu nói về những chặng đường lịch sử trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ muôn vàn kính yêu, vị Cha già của dân tộc, vị Lãnh tụ tài ba, Danh nhân văn hóa của thế giới.

Với nội dung phong phú, sống động, bộ phim tài liệu kéo dài khoảng 60 phút đã tái hiện lại quá trình lịch sử đấu tranh hào hùng của dân tộc Việt Nam gắn liền với chân dung của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Một con người giản dị, cả đời sống và chiến đấu hy sinh cho hạnh phúc của nhân dân, chiến đấu vì nền độc lập tự do của dân tộc cho đến hơi thở cuối cùng.

Đây đều là những thước phim mang giá trị lịch sử vô cùng chân thực và sống động, tôn vinh phẩm chất cao đẹp, đức tính giản dị, lòng nhân ái và tinh thần yêu nước thiết tha, cháy bỏng của Bác Hồ, đồng thời ca ngợi hai cuộc kháng chiến anh dũng của dân tộc ta.

Bạn Hồ Thúy Uyên, sinh viên lớp Đại học Mầm non khóa 2015 nói: “Được xem lại những thước phim tư liệu về Bác, chúng ta mới cảm nhận hết, mới hiểu hết về Hồ Chí Minh, thật xúc động biết bao về con người của Bác. Bác vẫn còn sống mãi trong trái tim của nhân dân Việt Nam.”

Buổi xem và cảm nhận phim kết thúc với nhiều cảm xúc trong trái tim mỗi cán bộ, giảng viên và sinh viên Trường Đại học Trà Vinh, nó trở thành một hoạt động có ý nghĩa thiết thực tuyên truyền sâu rộng tới toàn thể cán bộ, giảng viên và sinh viên về cuộc đời sự nghiệp vẻ vang, tôn vinh những cống hiến vĩ đại của Người đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam.

Đồng thời, khẳng định ý nghĩa, giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ đất nước. Qua đó góp phần chuyển biến mạnh mẽ về ý thức học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ, giảng viên và sinh viên nhà trường.

Hoàng Nam