Văn bản luật là loại văn bản do năm 2024

Văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật là hai phạm trù khái niệm khác nhau, tuy nhiên quá trình triển khai thực hiện, nhiều người vẫn còn lúng túng trong việc phân biệt được hai loại hình văn bản này, bài viết dưới đây sẽ giúp xác định rõ hơn về này:

Nội dung chính Show

Văn bản luật là loại văn bản do ai ban hành?
Văn bản quy phạm pháp luật là gì?
Văn bản quy phạm pháp luật hành chính là gì?
Đâu là dấu hiệu của văn bản quy phạm pháp luật?

- Về khái niệm, Điều 2 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định văn bản quy phạm pháp luật là văn bản có chứa quy phạm pháp luật, được ban hành theo đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. Đối với văn bản áp dụng pháp luật là văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự cá biệt, do cơ quan, cá nhân có thẩm quyền ban hành, được áp dụng một lần trong đời sống và bảo đảm thực hiện bằng sự cưỡng chế Nhà nước.

- Về các yếu tố cấu thành: Đối với văn bản quy phạm pháp là quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được áp dụng lặp đi lặp lại nhiều lần đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi cả nước hoặc đơn vị hành chính nhất định, do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định trong Luật này ban hành và được Nhà nước bảo đảm thực hiện. Còn văn bản áp dụng pháp luật yếu tố cấu thành văn bản gồm: là quy tắc xử sự đặc biệt, áp dụng một lần đối với một tổ chức cá nhân là đối tượng tác động của văn bản và mang tính cưỡng chế nhà nước.

Về đối tượng áp dụng: Đối tượng áp dụng của văn bản quy phạm pháp luật rộng và không xác định cụ thể là đối tượng nào, gồm các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến văn bản, ví dụ: Nghị quyết số 81/2017/NQ-HĐND tỉnh quy định một số chính sách phát triển du lịch Hà Tĩnh đến năm 2025 và những năm tiếp theo thì đối tượng áp dụng bao gồmCác tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân trong và ngoài tỉnh, ngoài nước có đăng ký hoạt động kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh,các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thực hiện chính sách phát triển du lịch theo Quy định này.Đối với văn bản áp dụng pháp luật thì đối tượng áp dụng chỉ có hiệu lực đối với một hoặc một số đối tượng được xác định cụ thể trong văn bản,ví dụ: Quyết định nâng lương đối với Ông Nguyễn Văn A thì đối tượng áp dụng là Ông Nguyễn Văn A và các cơ quan, tổ chức, cá nhân cá nhân có liên quan.

Về căn cứ để ban hành: Đối với văn bản quy phạm pháp luật thì căn cứ ban hành là toàn bộ văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao hơn như Hiến pháp, Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành. Đối với văn bản áp dụng pháp luật thì căn cứ ban hành thường dựa vào văn bản quy phạm pháp luật và cả văn bản áp dụng pháp luật của chủ thể có thẩm quyền.

- Về hình thức, chủ thể và trình tự ban hành: Hình thức và chủ thể được quy định rõ trong Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, gồm 15 hình thức ban hành tương ứng với các chủ thể có thẩm quyền ban hành đối với loại văn bản quy phạm pháp luật đó, đồng thời từ chương III đến chương XIII Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng quy định rõ, chi tiết về trình tự thủ tục việc ban hành văn bản QPPL, còn đối với văn bản áp dụng pháp luật thì hiện chưa được quy định trong Luật.

Trên đây là trao đổi một số vấn đề liên quan đến sự khác biệt giữa văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật, quá trình xây dựng văn bản, cán bộ làm công tác này cần nắm rõ để tham mưu thực hiện đảm bảo chính xác, hiệu quả./.

• Giới thiệu về CSDL văn bản pháp quy ngành Tài chính: Là hệ thống chứa toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật, Văn bản hợp nhất, Văn bản điều hành thuộc Bộ Tài Chính và Văn bản thuộc các Bộ Ban Ngành khác, bao gồm các văn bản do cơ quan nhà nước ban hành hoặc phối hợp ban hành.

• Người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm, xem thông tin của các văn bản có trong CSDL như: Văn bản quy phạm pháp luật, Văn bản hợp nhất, Văn bản điều hành.

•Cấu trúc của CSDL văn bản pháp quy ngành Tài chính được bố trí như sau:

▪ Cơ sở dữ liệu Văn bản pháp quy ngành Tài chính: là cơ sở dữ liệu chứa văn bản của Bộ Tài chính ban hành và phối hợp ban hành. Người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm, xem thông tin theo các nội dung sau:

1.Văn bản pháp luật

2.Văn bản hợp nhất

3.Văn bản điều hành

4.Công báo phát hành trên cổng thông tin điện tử Chính phủ

• Các tính năng hỗ trợ: chương trình hỗ trợ cho người dùng dễ dàng Tìm kiếm, Khai thác thông tin cũng như Tham gia đóng góp ý kiến cho các văn bản thông qua các chức năng được hỗ trợ trên chương trình.

•Các thuật ngữ thường dùng:

1. Văn bản quy phạm pháp luật: là văn bản do cơ quan nhà nước ban hành hoặc phối hợp ban hành theo thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục được quy định trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, trong đó có quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được Nhà nước bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội.

2. Văn bản hợp nhất: là văn bản được hình thành sau khi hợp nhất văn bản sửa đổi, bổ sung với văn bản được sửa đổi, bổ sung.

3. Văn bản điều hành: là văn bản do các Bộ, cơ quan ngang bộ, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm soát Nhân dân Tối cao, Kiểm toán nhà nước hoặc HĐND, UBND cấp tỉnh, thành phố ban hành nhằm chỉ đạo, điều hành các hoạt động diễn ra ở nội bộ các Bộ hoặc các Tỉnh, thành.

•Các loại văn bản trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

1. Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.

2. Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

3. Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

4. Nghị định của Chính phủ.

5. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

6. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

7. Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

8. Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

9. Quyết định của Tổng Kiểm toán Nhà nước.

10. Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội.

11. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

12. Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân.

Văn bản quy phạm pháp luật

• Giới thiệu chung:

• Là CSDL chứa tất cả các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước cũng như các cơ quan nhà nước thuộc HĐND, UBND cấp tỉnh, thành phố ban hành và phối hợp ban hành theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật.

• Giao diện và các vùng dữ liệu:

•Trang chủ CSDL Văn bản pháp quy ngành Tài chính được hiển thị như sau:

•Trong đó, có các tính năng chính như sau:

1. Menu:Là nhóm chức năng cho phép người dùng truy cập nhanh vào các trang như: Cổng thông tin, Trang chủ, Điểm tin văn bản, Dự thảo, Mục lục văn bản, Tìm kiếm

2. Menu trái:Là nhóm chức năng cho phép người dùng truy cập nhanh vào các trang như: Cổng thông tin, Trang chủ, Điểm tin văn bản, Dự thảo, Mục lục văn bản, Tìm kiếm

•Danh mục văn bản: Cho phép người dùng khai thác các văn bản tương ứng bao gồm:

1. Văn bản quy phạm pháp luật

2. Văn bản hợp nhất

3. Văn bản điều hành

•Danh mục Lĩnh vực: Cho phép người dùng lấy ra danh sách văn bản theo Lĩnh vực tương ứng.

•Danh mục Đơn vị chủ trì soạn thảo: Cho phép người dùng lấy ra danh sách văn bản theo Đơn vị chủ trì soạn thảo tương ứng.

•Danh mục Loại văn bản: Cho phép người dùng lấy ra danh sách văn bản theo Loại văn bản tương ứng.

3. Truy cập nhanh:Là nhóm chức năng cho phép người dùng truy cập nhanh vào các trang như: Cổng thông tin, Trang chủ, Điểm tin văn bản, Dự thảo, Mục lục văn bản, Tìm kiếm

•Hướng dẫn khai thác: chuyển đến tài liệu hướng dẫn sử dụng trực tuyến.

•Góp ý: Chuyển đến trang đóng góp ý kiến.

•Liên hệ: là chức năng phục vụ cho người dùng gửi ý kiến đến nhóm biên tập, quản trị thông tin của hệ thống CSDL.

Tìm kiếm đơn giản

• Giới thiệu chung:

▪ Là chức năng cung cấp cho người dùng tìm kiếm văn bản đơn giản nhất bằng cách nhập các từ khóa cần tìm kiếm.

• Việc tìm kiếm sẽ được thực hiện trên các văn bản quy phạm pháp luật thuộc Bộ Tài chính.

▪ Các bước thực hiện: Để tìm kiếm được các văn bản, người dùng thực hiện theo các bước sau:

i.Bước 1:Nhập những từ cần tìm kiếm liên quan đến văn bản vào ô Từ khóa tìm kiếm. Người dùng nhập từ khóa cần tìm theo một số gợi ý sau:

• Tìm theo số hiệu, trích yếu: nhập Từ khóa có chứa số hiệu văn bản hoặc nội dung trích yếu của văn bản cần tìm, ví dụ: 37/2014/TT-BTC....

• Tìm toàn văn: Hệ thống tìm kiếm từ khóa trong nội dung văn bản.

• Tìm chính xác cụm từ: nhập Từ khóa cần tìm trong cặp dấu nháy "". Chương trình sẽ thực hiện tìm kiếm các văn bản có chứa tất cả những từ được nhập trong ô từ khóa và đúng chính xác thứ tự các từ khóa như từ đã nhập.

i.Bước 2:Bấm nút lệnh tìm kiếm để xác nhận việc tìm kiếm văn bản. Các văn bản thỏa mãn điều kiện tìm kiếm sẽ hiển thị ở danh sách văn bản bên dưới và được sắp xếp theo ngày ban hành giảm dần.

Tìm kiếm nâng cao

• Giới thiệu chung:

• Là chức năng cung cấp cho người dùng tìm kiếm văn bản kết hợp nhiều điều kiện để có thể tìm kiếm chính xác văn bản.

• Việc tìm kiếm sẽ được thực hiện trên các văn bản quy phạm pháp luật thuộc Bộ Tài chính.

▪ Các bước thực hiện: Để tìm kiếm được các văn bản, người dùng thực hiện theo các bước sau:

i.Bước 1:Nhập những từ cần tìm kiếm liên quan đến văn bản vào ô Từ khóa tìm kiếm. Người dùng nhập từ khóa cần tìm theo một số gợi ý sau:

• Tìm theo số hiệu, trích yếu: nhập Từ khóa có chứa số hiệu văn bản hoặc nội dung trích yếu của văn bản cần tìm, ví dụ: 37/2014/TT-BTC....

• Nhập các tiêu chí tìm kiếm khác bao gồm:

1.Kiểu thời gian (Ban hành/Có hiệu lực/Hết hiệu lực/Hết hiệu lực một phần)

2.Khoảng thời gian: Từ - Đến

3.Loại văn bản

4.Đơn vị soạn thảo

6.Số ký hiệu

7.Tình trạng hiệu lực

Chi tiết Văn bản pháp luật

• Giới thiệu chung:

Thông tin văn bản được hiển thị thông thường gồm có Tên, số ký hiệu và Nội dung trích yếu của văn bản, tùy thuộc vào nội dung văn bản, chương trình sẽ hỗ trợ cho người dùng xem các thuộc tính của văn bản bằng cách kích vào vào các liên kết tương ứng, thông tin văn bản được hiển thị như sau:

• Người dùng có thể thực hiện xem các thuộc tính văn bản khi kích vào vào các liên kết tương ứng:

- Xem nội dung văn bản: Mỗi văn bản được hiển thị trên danh sách sẽ bao gồm thông tin Loại văn bản

+ Số ký hiệu của văn bản đó, để xem thông tin chi tiết mỗi văn bản, người dùng kích vào vào Tên văn bản, chương trình sẽ chuyển người dùng đến trang tin chi tiết.

- Thuộc tính: cho phép người dùng xem các thuộc tính liên quan đến văn bản như: Tình trạng hiệu lực, Ngày có hiệu lực, Nội dung trích yếu và các thông tin liên quan.

- Văn bản liên quan: hiển thị danh sách các văn bản liên quan đến văn bản hiện thời, các văn bản mà văn bản hiện thời tác động đến như:

• Văn bản căn cứ: là các văn bản căn cứ vào văn bản quy phạm pháp luật hiện thời để thực hiện.

• Văn bản dẫn chiếu là các văn bản thực hiện nhờ vào dẫn chiếu từ văn bản quy phạm pháp luật hiện thời.

• Văn bản được hướng dẫn: văn bản quy phạm pháp luật hiện thời được ban hành nhằm hướng dẫn thực hiện cho các văn bản này.

• Văn bản bị thay thế/ bãi bỏ/ hủy bỏ/ chưa xác định: văn bản quy phạm pháp luật hiện thời được ban hành nhằm thay thế/ bãi bỏ/ hủy bỏ các văn bản này.

• Văn bản bị đình chỉ, Văn bản bị thay thế/ bãi bỏ/ hủy bỏ/ chưa xác định 1 phần: văn bản quy phạm pháp luật hiện thời được ban hành nhằm thay thế/ bãi bỏ/ hủy bỏ một hoặc nhiều điều/ khoản/ điểm cho các văn bản này.

• Văn bản bị đình chỉ 1 phần: văn bản quy phạm pháp luật hiện thời được ban hành nhằm đình chỉ một hoặc nhiều điều/ khoản/ điểm trong các văn bản này.

• Văn bản được sửa đổi, bổ sung: văn bản quy phạm pháp luật hiện thời được ban hành nhằm sửa đổi, bổ sung cho các văn bản này.

- Lược đồ: hiển thị danh sách các văn bản liên quan đến văn bản hiện tại, thông tin trên lược đồ là tổng hợp các thông tin từ Văn bản liên quan.

▪ Hỗ trợ tính hiển thị một cửa sổ dạng popup :cho phép người dùng xem tất cả văn bản.

- Lịch sử: cho phép người dùng theo dõi lịch sử hiệu lực của văn bản, và các văn bản tác động đến trạng thái hiệu lực của văn bản này.

▪ Trên thông tin lịch sử, người dùng có thể xem thông tin của các văn bản liên quan đến văn bản hiện tại bằng cách kích vào vào các tên văn bản này.

- Tải văn bản: Cho phép người dùng tải các file đính kèm của văn bản.

Các tính năng hỗ trợ

• Giới thiệu chung:

• Để phục vụ cho việc tìm kiếm văn bản một cách nhanh chóng, chương trình còn hỗ trợ cho phép người dùng thực hiện tìm kiếm nhanh văn bản theo các thông tin Lĩnh vực, Đơn vị chủ trì soạn thảo, Loại văn bản, Văn bản thuộc CSDL Công báo (được hiển thị ở các menu bên trái).

- Tìm kiếm theo lĩnh vực

• Lĩnh vực: hiển thị danh sách lĩnh vực, người dùng kích vào vào từnglĩnh vực để thực hiện tìm kiếm các văn bản thuộc lĩnh vực đó.

- Tìm kiếm theo đơn vị chủ trì soạn thảo

• Chủ trì soạn thảo: hiển thị danh sách các đơn vị chủ trì soạn thảo thuộc Bộ Tài chính, người dùng kích vào vào từng đơn vị để xem danh sách văn bản do đơn vị này soạn thảo.

- Tìm kiếm theo Loại văn bản

• Loại văn bản: hiển thị danh sách các loại văn bản, người dùng kích vào vào từng loại để xem danh sách văn bản theo từng loại.

Mục lục văn bản

• Giới thiệu chung:

• Là chức năng cung cấp cho người dùng tìm kiếm văn bản sử dụng phương pháp lọc.

▪ Các bước thực hiện: Để tìm kiếm được các văn bản, người dùng thực hiện theo các bước sau:

1.Bước 1:Di chuột lên tiêu chí cần lọc

2.Bước 2:Lựa chọn giá trị lọc tương ứng

3.Bước 3:Bấm nút điều khiển "x" để bỏ lọc và thực hiện chọn lại các giá trị khác.

i.Bước 1:Di chuột lên tiêu chí cần lọc

▪ Các tiêu chí lọc bao gồm:

1.Lọc theo Đơn vị soạn thảo

2.Lọc theo Loại văn bản.

3.Lọc theo Năm hoặc Khoảng năm ban hành

4.Lọc theo Tình trạng hiệu lực.

Văn bản hợp nhất