Vì sao mang thai ngoài tử cung

Bình thường trứng sau khi được thụ tinh ở 1/3 ngoài của vòi trứng sẽ di chuyển vào trong buồng tử cung và làm tổ tại đây. Vì 1 lí do nào đó mà trứng được thụ tinh không nằm trong lòng tử cung mà nằm ở những nơi khác bên ngoài tử cung, thường gặp nhất là ở vòi trứng (95-98%)…gọi là chửa ngoài tử cung. Chửa ngoài tử cung là 1 bệnh lý sản phụ khoa cấp tính, khi vỡ gây chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, đe dọa đến tính mạng, sức khoẻ của người bệnh.

Chửa ngoài tử cung chiếm tỷ lệ 0,45 – 1,05%. Tỷ lệ chửa ngoài tử cung tăng có liên quan với các bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt Chlamydia trachomatis, viêm nhiễm tiểu khung, tiền sử nạo phá thai, sử dụng một số biện pháp tránh thai như đặt dụng cụ tử cung hay mẹ lớn tuổi... Người có chửa ngoài tử cung vỡ một lần thì sẽ có khả năng bị chửa ngoài tử cung lại.

Chửa ngoài tử cung có thể là ở vòi tử cung, buồng trứng hoặc trong ổ bụng, trong ống cổ tử cung. Tỉ lệ như sau:
- Vòi tử cung: 95 - 98%.
- Buồng trứng: 0,7 - 1%.
- Ống cổ tử cung: 0,5 - 1%.
- Ổ bụng: hiếm gặp.

Các vị trí chửa ngoài tử cung hay gặp

Nguyên nhân chửa ngoài tử cung:
Nguyên nhân gây ra chửa ngoài tử cung thường là do các biến dạng ở vòi trứng.
+ Viêm vòi trứng (trong đó nạo phá thai nhiều lần,viêm nhiễm vùng chậu là nguyên nhân thường gặp nhất )
+ Hẹp vòi trứng sau tạo hình vòi trứng.
+ Khối u trong lòng vòi trứng hoặc ở ngoài vòi trứng đè ép làm hẹp lòng vòi trứng.
+ Do vòi trứng bị co thắt và có những nhu động bất thường.

Triệu chứng lâm sàng
• Chửa ngoài tử cung chưa vỡ:
+ Chậm kinh sau đó thử nước tiểu thấy có thai.
+ Đau bụng: đau vùng hạ vị, đau âm ỉ, có khi thành cơn
+ Ra huyết rỉ rả kéo dài: thường sau chậm kinh vài ngày, huyết ra thường ít, màu nâu đen, socola, có khi lẫn màng.
• Chửa ngoài tử cung bị vỡ gồm:
+ Các triệu chứng của chửa ngoài tử cung chưa vỡ
+ Kèm theo: đau bụng đột ngột, dữ dội, đau vã mồ hôi, xanh xao, nhợt nhạt…
+ Các triệu chứng của chảy máu trong ổ bụng tùy theo mức độ mất máu: Da xanh, niêm mạc nhợt, chân tay lạnh, mạch nhanh, huyết áp tụt.

Các xét nghiệm cận lâm sàng và chẩn đoán
• Định lượng βhCG máu: βhCG thường tăng thấp hơn bình thường.
Trong 6 tuần đầu thai kì, lượng βhCG tăng nhanh, sau 6 tuần βhCG đạt mức > 6.000-10.000mUI/ml, sau đó tăng chậm dần.
Thai bình thường βHCG tăng gấp đôi sau 48h (ở > 60% các trường hợp).
Theo dõi sau 48h nếu lượng βHCG không tăng như vậy và siêu âm không thấy thai trong tử cung thì phải nghi ngờ chửa ngoài tử cung.
• Progesteron huyết thanh: Nồng độ Progesterone thấp hơn trong chửa thường
Progesterone > 25ng/ml: 70% thai sống trong TC.
Nồng độ Progesterone < 5ng/ml nghi ngờ thai bất thường.
• Siêu âm: qua đường bụng và qua đường âm đạo.
- Không thấy hình ảnh của túi ối trong buồng tử cung, cạnh tử cung có thể thấy một vùng âm vang không đồng nhất, ranh giới rõ, kích thước thường nhỏ, siêu âm Doppler màu có dấu hiệu vòng lửa “ring of fire” sign. Một số ít trường hợp có thể nhìn thấy khối có kích thước lớn hơn, có hình ảnh âm vang thai và hoạt động của tim thai nằm ngoài buồng tử cung.

Hình ảnh khối chửa ngoài tử cung, nằm trên buồng trứng.

Hình ảnh khối chửa ngoài tử cung, nằm trong ổ bụng

- Có khoảng ~ 30% các trường hợp có hình ảnh túi thai giả trong buồng tử cung. Cần phân biệt túi thai thật và túi thai giả trong tử cung. (Túi thai thật: Nằm lệch, túi tròn được bao quanh bởi vòng echo dày của các nguyên bào nuôi, đường giữa nội mạc nguyên vẹn, túi thai nằm dưới lớp nội mạc. trong khi đó hình ảnh túi thai giả thương nằm giữa lớp nội mạc, hình dạng tùy theo buồng tử cung và chỉ có 1 lớp tế bào mỏng bao quanh, đường giữa nội mạc không nhìn thấy trên mặt cắt dọc).

Túi thai thật và túi thai giả trong buồng tử cung

- Siêu âm có thể thấy dịch ở cùng đồ Douglas, dịch trong ổ bụng • Soi ổ bụng: Để chẩn đoán xác đinh trong trường hợp nghi ngờ. Soi ổ bụng sẽ nhìn thấy một bên vòi trứng căng phồng, tím đen, đó là khối chửa ngoài.

Hình ảnh khối chửa ngoài ở vòi trứng phải

Điều trị Gồm các phương pháp điều trị nội và ngoại khoa Lựa chọn các phương pháp tùy thuộc nhiều yếu tố gồm tình trạng lâm sàng, vị trí thai ngoài tử cung, kích thước túi thai…

• Điều trị nội khoa:

- Sử dụng Methotrexate, một chất gây độc tế bào tiêm vào cơ thể hay vào khối thai, mục đích làm chết các tế bào của khối thai. - Chỉ định: + Có huyết động ổn định + Nồng độ BHCG ≤ 5000mUI/ml + Không có bằng chứng của chảy máu ổ bụng đang tiến triển. + SA không có hoạt động tim thai + Kích thước khối thai ngoài nhỏ hơn 3-4cm.

• Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở: Phẫu thuật nội soi khi: khối chửa ngoài tử cung chưa vỡ hay mới rỉ máu, tại những cơ sở có điều kiện về trang thiết bị và kỹ thuật, phẫu thuật viên có kinh nghiệm. Phương pháp này có ưu điểm là ít gây dính vùng bụng sau mổ và ít để lại sẹo hơn phương pháp mổ mở. Tuy nhiên, khi khối thai đã vỡ, hay khi có quá nhiều máu trong ổ bụng, không thể mổ nội soi được thì bắt buộc phải mổ mở. Chửa ngoài tử cung là một bệnh lí sản phụ khoa gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người mẹ, có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Vì vậy phụ nữ khi có bất kì dấu hiệu mang thai nào cần được đến cơ sở chuyên khoa để khám và được tư vấn, phát hiện sớm các trường hợp bất thường của thai kì để có biện pháp xử trí nhanh chóng, kịp thời.

Khoa Chẩn đoán Chức năng - Bệnh viện TƯQĐ 108

Có nhiều người, quá trình mang thai là cả một chặng đường dài với muôn vàn khó khăn. Một trong những khó khăn đó là mang thai ngoài tử cung. Tình trạng này không chỉ gây hại đối với thai nhi mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản sau này của mẹ.

Thông thường, mỗi chu kỳ, một trứng “chín” sẽ được buồng trứng giải phóng và đi đến vòi trứng hay còn gọi là ống dẫn trứng. Tại đây, trứng sẽ gặp tinh trùng và được thụ tinh (trường hợp không thụ tinh sẽ xuất hiện hành kinh). Sau khi thụ tinh, phôi hình thành và di chuyển đến tử cung, chui vào lớp nội mạc tử cung để làm tổ. Sau đó, phôi phát triển trong lòng tử cung cho đến khi em bé chào đời.

Thế nhưng, khi trứng đã được thụ tinh nhưng lại làm tổ và phát triển bên ngoài buồng tử cung thì được gọi là hiện tượng mang thai ngoài tử cung. Thai ngoài tử cung có thể làm tổ ở nhiều bộ phận khác như buồng trứng, ổ bụng, vết sẹo mổ thai cũ… Trong số đó, có tới 95% thai làm tổ ở vòi trứng.

Mang thai ngoài tử cung là một hiện tượng nguy hiểm vì túi thai không được buồng tử cung bảo vệ, dễ bị vỡ và chảy máu ồ ạt vào ổ bụng. Tình trạng này gây nguy hiểm đối với tính mạng của bà bầu nên cần đặc biệt lưu ý.

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng thai làm tổ ở vị trí khác buồng tử cung

Bà bầu mang thai ngoài tử cung cũng sẽ có những dấu hiệu mang thai thông thường như chậm kinh, đau bụng, căng tức ngực, buồn nôn…  Tuy nhiên, chị em cũng nên cẩn trọng với một số dấu hiệu để phân biệt liệu mình có mang thai ngoài tử cung hay không.

– Chảy máu âm đạo: Ở nhiều người, khi mang thai sẽ xuất hiện một chút máu hồng khi không trong chu kỳ kinh nguyệt, đây được gọi là máu báo thai. Máu báo thai thường có màu hồng, nhạt hơn máu kinh, thời gian xuất hiện ngắn hơn thời gian hành kinh thông thường và ít khi bị đau bụng. Tuy nhiên, nếu có máu xuất hiện khi không ở trong thời điểm đến tháng mà lại kéo dài, có màu đỏ sẫm thì mẹ nên đi khám vì có thể đã mang thai ngoài tử cung.

– Đau bụng: Đau bụng khi hành kinh là tình trạng nhiều chị em gặp phải. Tuy nhiên, nếu cảm thấy đau nhói bụng dưới, đau mót rặn giống táo bón, đau âm ỉ kéo dài, nhiều lúc đau dữ dội và thấy chảy máu âm đạo thì cũng có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung. Mức độ đau tỉ lệ thuận với mức độ phát triển của bào thai.

Có nhiều trường hợp, mẹ bầu còn cảm thấy đau bụng dữ dội, đau nhức vai, chân tay bủn rủn, toát mồ hôi, hoa mắt chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu. Khi gặp phải những bất thường này mẹ cần đi khám ngay. Nếu là mang thai ngoài tử cung, càng để lâu càng nguy hiểm do thai nhi phát triển to dần khiến túi thai bị vỡ, chảy máu tràn khắp ổ bụng đe dọa đến tính mạng của sản phụ.

Có rất nhiều nguyên nhân gây mang thai ngoài tử cung. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do những bất thường ở vòi trứng. Bao gồm:

• Viêm vòi trứng do nạo phá thai nhiều lần hoặc viêm nhiễm vùng chậu
• Hẹp vòi trứng sau khi tạo hình vòi trứng
• Vòi trứng bị co thắt, có nhiều nhu động bất thường
• Trong lòng vòi trứng có khối u hoặc khối u ngoài vòi trứng đè lên làm hẹp vòi trứng.

Thai ngoài tử cung thường sẽ không thể phát triển bình thường do không có đủ chỗ trống và không có nhau thai để cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi phát triển. Không những thế, nếu không được chữa trị sớm, phôi thai to dẫn và có thể gây vỡ vòi trứng. Khi thai ngoài tử cung bị vỡ sẽ gây nhiều nguy hiểm, thậm chí có thể đe dọa mạng sống của mẹ.

Thai ngoài tử cung gây đau bụng dữ dội, thậm chí gây chảy máu

Thai ngoài tử cung ở vị trí vòi trứng là trường hợp thường gặp nhất, có thể diễn tiến theo các hướng sau:

Vỡ vòi trứng gây chảy máu ồ ạt

Phôi thai ngày càng phát triển mà kích thước vòi trứng cũng chỉ có hạn nên sẽ không có đủ chỗ trống để bao bọc bào thai. Phôi thai lớn dần, vòi trứng bị phồng lên đến khi bị vỡ gây chảy máu ồ ạt vào ổ bụng. Tình trạng này hết sức nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng sản phụ do chảy máu quá nhiều. Cần phải phẫu thuật ngay để khắc phục.

Thai tự ngừng phát triển

Ở vòi trứng, phôi thai không được cung cấp đủ dinh dưỡng như sự cung cấp của nhau thai khi làm tổ ở trong buồng tử cung. Lâu dần, phôi thai tự ngừng phát triển do không có đủ nguồn dinh dưỡng. Tình trạng này không nguy hiểm như vỡ vòi trứng. Người bệnh cần theo dõi sát sao cho đến khi thai ngừng phát triển hoàn toàn.

Sảy khối thai qua vòi trứng vào ổ bụng

Khối thai làm tổ ở vòi trứng. Đây là vị trí vốn dĩ không dành cho chúng nên dễ bị bong ra gây sảy khối thai và kéo theo tình trạng chảy máu. Nếu chỉ chảy máu nhẹ thì khối thai tự tiêu đi. Nếu chảy máu nhiều có thể gây ứ đọng máu trong ổ bụng, tạo thành các khối tụ máu. Và nguy hiểm nhất là tình trạng chảy máu ồ ạt có thể đe dọa tính mạng người mẹ do mất máu quá nhiều.

Chửa ngoài tử cung là tình trạng không quá hiếm gặp và nó ngày càng trở nên phổ biến. Tình trạng này ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của sản phụ nên cần được theo dõi sát sao.

Là phụ nữ, ai cũng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, một số đối tượng dưới đây có nguy cơ cao hơn cả.

• Phụ nữ có tiền sử chửa ngoài tử cung ở những lần mang thai trước
• Phụ nữ bị bệnh viêm vùng chậu
• Phụ nữ đã từng phẫu thuật ống dẫn trứng, phẫu thuật vùng chậu hay phẫu thuật vùng bụng trước đó
• Phụ nữ mắc một vài bệnh lây qua đường tình dục
• Phụ nữ lớn tuổi, mang thai muộn khi đã trên 35 tuổi
• Phụ nữ hiếm muộn
• Phụ nữ nghiện thuốc lá

Nếu bạn là một trong những đối tượng trên đây thì khi biết mình mang thai, hãy theo dõi những thay đổi của cơ thể để phát hiện và điều trị sớm nếu chẳng may mang thai ngoài tử cung.

Đây là câu hỏi mà rất nhiều chị em phụ nữ quan tâm để có thể giúp phát hiện sớm tình trạng thai ngoài tử cung. 

Que thử thai hoạt động dựa vào nồng độ HCG trong nước tiểu của phụ nữ và không hề phụ thuộc vào vị trí làm tổ của túi thai. Ngay khi trứng được thụ tinh, thai làm tổ là nồng độ HCG đã thay đổi rõ rệt và qua thử thai có thể phát hiện được. Do đó, dù mang thai bình thường hay mang thai ngoài tử cung thì khi thử thai cũng lên 2 vạch, trừ trường hợp bạn thử sai cách hoặc que thử bất thường.

Tuy nhiên, nồng độ HCG ở phụ nữ chửa ngoài tử cung có dấu hiệu giảm dần nên lần thử sau 2 vạch sẽ mờ hơn. Cách tốt nhất khi biết mình có thai, mẹ nên đi siêu âm để biết được thai đã làm tổ an toàn tại buồng tử cung hay chưa. Nếu sai vị trí, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn cách chữa trị phù hợp.

Khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào mẹ bầu cũng nên đi khám bác sĩ ngay

Thai ngoài tử cung thường không thể phát triển bình thường cho đến khi em bé chào đời, thậm chí nó còn gây hại đến sức khỏe và đe dọa tính mạng của mẹ nên cần được xử lý càng sớm càng tốt. Thông thường, có 3 phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung là phẫu thuật, dùng thuốc và theo dõi diễn tiến của phôi thai.

• Nếu phôi thai đã vỡ hoặc gây chảy máu trong ổ bụng thì cần phải phẫu thuật cấp cứu ngay để cứu tính mạng sản phụ. Trường hợp này là bắt buộc, không được chần chừ.
• Nếu khối thai chưa vỡ nhưng thai to, có nguy cơ vỡ thì ưu tiên phẫu thuật càng sớm càng tốt.
• Khối thai có kích thước nhỏ, chưa vỡ nhưng không có khả năng tự ngừng phát triển thì nên dùng thuốc để ngừng lại hoặc phẫu thuật
• Khối thai tự ngừng phát triển thì mẹ bầu cần theo dõi sát sao và tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ cho đến khi thai tự thoái triển hoàn toàn.

Tình hình mang thai ngoài tử cung ở mỗi thai phụ là khác nhau, kích thước cũng như mức độ nguy hiểm cũng khác nhau nên mẹ bầu cần thăm khám và trao đổi với bác sĩ phương pháp nào là an toàn và phù hợp nhất.

Thai ngoài tử cung là tình trạng nguy hiểm trên hành trình mang thai và làm mẹ của người phụ nữ. Để đề phòng, bạn nên thực hiện một số biện pháp sau:

• Quan hệ tình dục an toàn, chỉ nên quan hệ với một người hoặc hạn chế tối đa số lượng bạn tình
• Khi quyết định mang thai, hãy ngừng hút thuốc, hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích
• Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ để tránh nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục, đồng thời giúp làm giảm nguy cơ bị viêm vùng chậu
• Khi mang thai, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng bất cứ loại thuốc nào và nhớ khám thai định kỳ

Nếu có bất cứ bất thường nào khi mang thai, cần đến gặp bác sĩ ngay để được xử lý kịp thời, hiệu quả.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/