Xét nghiệm ký sinh trùng như thế nào

Bệnh do ký sinh trùng nếu không được chữa kịp thời sẽ dẫn tới một số bệnh lý khác như: viêm phúc mạc, viêm ruột thừa, thiếu máu nhược sắc, giảm protein máu kèm theo rối loạn tim mạch... Vì vậy việc chẩn đoán và điều trị bệnh nhiễm ký sinh trùng kịp thời sẽ bảo vệ sức khỏe và giảm chi phí điều trị.

Nguyên nhân gây nhiễm ký sinh trùng

Điều kiện khí hậu Việt Nam thích hợp cho các loại ký sinh trùng phát triển, trong khi đó, các loại thức ăn nấu chưa chín như thịt bò, cá, thịt cua, ếch hay rau sống... là nguồn mang rất nhiều mầm bệnh giun sán. Các loại rau củ và trái cây chưa được rửa sạch, thịt tái, trứng ốp la còn sống... theo quan niệm của nhiều người thì đó là những thức ăn bổ dưỡng, nhưng thực ra nó chứa mầm bệnh giun sán rất cao.

Khi nào cần làm xét nghiệm?

Xét nghiệm ký sinh trùng là cách để chẩn đoán bệnh vi sinh - ký sinh trùng nhằm giúp người bệnh có kết quả chính xác nhất về tình trạng bệnh đang mắc phải. Thông thường, nhiều người cho rằng chẩn đoán bệnh ký sinh thường bằng cách xét nghiệm máu. Tuy nhiên lại không đơn giản như vậy. Để có thể biết được bệnh nhân có thực sự bị bệnh do ký sinh trùng hay không và tình trạng như thế nào thì bác sĩ sẽ chỉ định làm một số loại xét nghiệm khác nhau.

Với những người mắc bệnh, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường, ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì thế, khi thấy có những nguy cơ mắc bệnh dù là dấu hiệu nhỏ nhất, cũng nên đi xét nghiệm ký sinh trùng để chắc chắn mình có bị bệnh hay không. Đồng thời qua đó có biện pháp xử lý hiệu quả, kịp thời.

Xét nghiệm ký sinh trùng như thế nào
Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn tới viêm phúc mạc.

Một số biểu hiện của bệnh do ký sinh trùng: Người bệnh cảm thấy ngứa ngáy khó chịu và dị ứng ngoài da; đau bụng, có khi nhầm lẫn với đau dạ dày; táo bón hoặc tiêu chảy, có thể tiêu chảy kèm máu; đầy bụng khó tiêu; buồn nôn, nôn; chán ăn, tắc ruột ở trẻ nhỏ do lòng ruột bị tắc vì chứa quá nhiều giun; đau bụng dưới, đau thượng vị, đau quanh rốn; dị ứng (phát ban, nổi mề đay); thiếu máu (xanh xao, mệt mỏi); ảnh hưởng thần kinh (kém tập trung, giảm trí nhớ, lo âu); trẻ em có một số triệu chứng như: nghiến răng, quấy khóc vào ban đêm, suy dinh dưỡng, bụng to, chậm lớn, ngứa hậu môn, học kém...

Một số phương pháp xét nghiệm ký sinh trùng

Để xác định bệnh, thông thường sẽ có 2 phương pháp là: chẩn đoán lâm sàng và chẩn đoán xét nghiệm.

Chẩn đoán lâm sàng: Thông qua các biểu hiện của cơ thể để bác sĩ chẩn đoán, tuy nhiên, người bị nhiễm ký sinh trùng lại chưa có những triệu chứng rõ ràng, cụ thể. Thậm chí có những trường hợp còn giống với các bệnh khác cho nên việc chẩn đoán lâm sàng thường gặp nhiều khó khăn và chưa khẳng định được chắc chắn. Để có thể chắc chắn bệnh thì cần thực hiện xét nghiệm ký sinh trùng.

Chẩn đoán xét nghiệm: Qua bước khám lâm sàng để bổ sung và khẳng định kết quả chính xác thì phương pháp xét nghiệm rất cần thiết. Thông qua các xét nghiệm trong một số loại bệnh phẩm có thể phát hiện được ký sinh trùng như: Soi trên lam máu tế bào ngoại vi có thể phát hiện được các loại ký sinh trùng trong máu (nếu có) như: ký sinh trùng sốt rét, giun chỉ bạch huyết...Xét nghiệm miễn dịch huyết thanh trong máu. Soi phân của người bệnh để tìm ra các sinh vật đơn bào, ấu trùng giun lươn, giun sán. Xét nghiệm mô bệnh học: sinh thiết có thể phát hiện được một số ký sinh trùng như nhóm sán dây lợn, sán dây bò... Xét nghiệm soi tươi hoặc PCR có thể phát hiện được một số loại ký sinh trùng trong các một số loại bệnh phẩm như: dịch sinh học, chất thải, dịch mủ, chất nôn... Xét nghiệm soi tươi từ tế bào sừng (móng, vảy da...). Xét nghiệm vật chủ trung gian gây bệnh. Qua thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày có thể sẽ là nguồn trung gian gây bệnh như tôm, cá, cua, ruồi, rau, đất, nước... Ngoài ra còn một số xét nghiệm khác hỗ trợ rất tốt trong việc chẩn đoán bệnh ký sinh trùng như: xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi để kiểm tra bạch cầu ái toan tăng cao hay không, men gan, tổng phân tích nước tiểu...

Kỹ thuật viên xét nghiệm tiến hành lấy mẫu máu của bệnh nhân để làm các xét nghiệm ký sinh trùng. Bệnh nhân không cần nhịn ăn khi làm xét nghiệm này.

Bước 2: Trả kết quả

Bệnh viện cam kết cung cấp kết quả chính xác, nhanh chóng trong 3 – 8 tiếng sau khi lấy mẫu xét nghiệm. Kết quả sẽ được trả qua email, zalo, hoặc bản in giấy.

Bước 3: Bác sĩ tư vấn

Bác sĩ sẽ gặp lại bệnh nhân để giải thích kết quả tầm soát, chẩn đoán bệnh, và đưa ra phương pháp điều trị cũng như biện pháp ngăn ngừa bệnh.

Bệnh do ký sinh trùng là một bệnh rất phổ biến, trong đó nhiễm ký sinh trùng đường ruột nói chung và giun, sán, đơn bào, nấm nói riêng là bệnh rất hay gặp. Với những tình huống như thế này, xét nghiệm ký sinh trùng là vô cùng cần thiết.

Ở Việt Nam, với khí hậu ẩm ấm là điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của các loại ký sinh trùng. Các loại thực phẩm chưa được nấu chín như thịt bò, cá, thịt cua, ếch hay rau sống... là nguồn gốc của nhiều loại bệnh giun sán.

Với những người mắc bệnh, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những hậu quả khôn lường, ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì thế, khi thấy có những nguy cơ mắc bệnh dù là dấu hiệu nhỏ nhất, cũng nên đi xét nghiệm ký sinh trùng để chắc chắn mình có bị bệnh hay không.

Xét nghiệm ký sinh trùng là gì? Để làm gì?

Xét nghiệm ký sinh trùng là một phương pháp dùng để phát hiện sự hiện diện của các loại ký sinh trùng trên cơ thể con người. Nó giúp xác định loại ký sinh trùng, tình trạng bệnh đang mắc phải và từ đó đề xuất cách để loại bỏ chúng.

Xét nghiệm ký sinh trùng là xét nghiệm có ý nghĩa trong nhiều trường hợp:

  • Phát hiện các loại ký sinh trùng trên cơ thể và giúp chẩn đoán các bệnh lý nhiễm ký sinh trùng.
  • Tầm soát nhiễm ký sinh trùng trong cộng đồng, đặc biệt là ở những khu vực có nguy cơ cao về nhiễm ký sinh trùng. Việc tầm soát giúp phát hiện sớm và triển khai biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả, kịp thời.
  • Đánh giá hiệu quả điều trị: Sau khi điều trị nhiễm ký sinh trùng, xét nghiệm ký sinh trùng có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của liệu pháp điều trị. Việc kiểm tra lại sự có mặt của ký sinh trùng sau điều trị giúp đảm bảo rằng nhiễm trùng đã được loại bỏ hoàn toàn.

Khi nào cần xét nghiệm ký sinh trùng?

Xét nghiệm bệnh ký sinh trùng có thể được thực hiện trong các trường hợp sau:

  • Có triệu chứng và dấu hiệu nghi ngờ:
    • Người bệnh cảm thấy ngứa ngáy khó chịu và dị ứng ngoài da
    • Đau bụng, có khi nhầm lẫn với đau dạ dày; táo bón hoặc tiêu chảy, có thể tiêu chảy kèm máu;
    • Đầy bụng khó tiêu; buồn nôn, nôn; chán ăn, tắc ruột
    • Đau bụng dưới, đau thượng vị, đau quanh rốn
    • Dị ứng (phát ban, nổi mề đay)
    • Thiếu máu (xanh xao, mệt mỏi)
    • Ảnh hưởng thần kinh (kém tập trung, giảm trí nhớ, lo âu)
    • Trẻ em có một số triệu chứng như: nghiến răng, quấy khóc vào ban đêm, suy dinh dưỡng, bụng to, chậm lớn, ngứa hậu môn,...
  • Tiếp xúc với nguồn lây nhiễm: Nếu bạn có tiếp xúc gần gũi với nguồn lây nhiễm tiềm ẩn hoặc tiếp xúc với người bị nhiễm ký sinh trùng, bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên xét nghiệm để loại trừ bệnh.

Các phương pháp xét nghiệm ký sinh trùng

Rất nhiều người cho rằng xét nghiệm ký sinh trùng thường chỉ là xét nghiệm máu, tuy nhiên để có thể biết được bệnh nhân có chính xác bị bệnh do ký sinh hay không và hiện trạng như thế nào, thì bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm một số loại xét nghiệm khác nhau.

Ví dụ: khi cần tìm ký sinh trùng trong đường ruột (giun kim, giun móc,…) thì sẽ không cần dùng đến xét nghiệm máu và cần dùng kỹ thuật soi phân.

Bệnh lý ký sinh trùng rất đa dạng, do đó các phương pháp để xét nghiệm ký sinh trùng cũng khá nhiều. Với từng phương pháp sẽ có những mẫu bệnh phẩm tương ứng:

  • Soi trên lam máu tế bào ngoại vi sẽ phát hiện được những loại ký sinh trùng trong máu (nếu có) như: Ký sinh trùng sốt rét, giun chỉ bạch huyết…
  • Xét nghiệm miễn nhiễm huyết thanh trong máu có thể phát hiện ký sinh trùng, do lúc ký sinh trùng thâm nhập vào cơ thể, cơ thể sẽ sinh ra các kháng thể đặc hiệu hoặc không đặc hiệu là các IgG/IgM với từng mẫu ký sinh trùng như: Giun đũa IgG, sán xơ mít lợn IgG, sán dây lợn IgM, Candida IgG, Giun chỉ IgG...
  • Soi phân của người bệnh để tìm ra những sinh vật đơn bào, ấu trùng giun lươn, giun sán,...
  • Xét nghiệm mô bệnh học: sinh thiết có thể phát hiện được 1 số ký sinh trùng như nhóm sán dây lợn, sán dây bò,...
  • Xét nghiệm soi tươi hoặc PCR có thể phát hiện được một số loại ký sinh trùng trong một số mẫu bệnh phẩm như: dịch sinh học, chất thải, dịch mủ, chất nôn...
  • Xét nghiệm soi tươi mẫu móng, vảy da, dịch,…
  • Xét nghiệm vật chủ trung gian gây bệnh. Qua thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày có thể sẽ là nguồn trung gian gây bệnh cho bạn như tôm, cá, cua, ruồi, rau, đất, nước,…

Ngoài ra, còn một số xét nghiệm khác hỗ trợ rất tích cực trong việc chẩn đoán bệnh ký sinh trùng như: xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi để kiểm tra bạch cầu ái toan tăng cao hay không, men gan, tổng phân tách nước giải...

Việc xét nghiệm ký sinh trùng là quan trọng để đảm bảo chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả cho bệnh nhân. Nếu bạn có các triệu chứng hoặc nghi ngờ mắc bệnh do ký sinh trùng, hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị phù hợp.