Cách so sánh trong C++

Các toán tử so sánh như so sánh bằng, so sánh lớn hơn .. cùng các phép toán logic và, hoặc hay phủ định, áp dụng viết câu lệnh điều kiện if else hay câu lệnh rẽ nhiều nhánh switch case trong lập trình C#

Các toán tử so sánh thực hiện phép toán trên hai số hạng và trả về kết quả kiểu bool với giá trị true hoặc false.

Ví dụ có hai biến int a = 5; và int b = 6; thì:

Toán tử	Ý nghĩa	Ví dụ
==	So sánh bằng	bool c = (a == b); // false
>	So sánh lớn hơn	bool c = (a > b); // false
>=	So sánh lớn hơn hoặc bằng	bool c = (a >= b); // false
<	So sánh nhỏ hơn	bool c = (a < b); // true
<=	So sánh nhỏ hơn hoặc bằng	bool c = (a <= b); // true
!=	So sánh khác	bool c = (a != b); // true

Debug phép toán so sánh

Các toán tử logic

Các toán tử logic thực hiện trên các số hạng kiểu bool và trả về kết quả bool là true hoặc false

Ví dụ nếu bool a = false; và bool a = true; thì

Toán tử	Ý nghĩa	Ví dụ
&&	Phép toán VÀ - trả về true nếu cả hai số hạng đều true, còn lại trả về false	bool c = (a && b); // false
||	Phép toán HOẶC - trả về true nếu 1 trong hai số hạng là true, còn lại trả về false	bool c = (a || b); // true
!	Viết trước số hạng, giá trị trả về true nếu số hạng là false và ngược lại.	bool c = !a; // true

Câu lệnh if

Cú pháp lệnh này như sau (dạng đơn giản):

if (điều_kiện) câu_lệnh; //Câu lệnh thi hành nếu điều_kiện là đúng

Hoặc thi hành cả khối lệnh

if (điều_kiện) { các_câu_lệnh; //Câu lệnh thi hành nếu điều_kiện là đúng }

Dạng đậy đủ có thể định nghĩa lệnh (khối lệnh) thi hành nếu điều kiện logic đúng, và lệnh (khối lệnh) thi hành nếu điều kiện sai

if (điều_kiện) { các_câu_lệnh; //Câu lệnh thi hành nếu điều_kiện là đúng } else { các_câu_lệnh; //Câu lệnh thi hành nếu điều_kiện là sai }

Ví dụ:

int number = 1990; if ((number % 2) == 0) Console.WriteLine($"{number} là số chẵn"); // In ra: 1990 là số chẵn int a = 5; int b = 10; if (a >= b) { Console.WriteLine("Số a lớn hơn hoặc bằng số b"); } else { Console.WriteLine("Số a nhỏ hơn số b"); } //In ra: Số a nhỏ hơn số b

Sau else bạn có thể bắt đầu ngay một lệnh if khác để tạo ra cấu trúc if else, kiểm tra nhiều trường hợp

int a = 10; int b = 10; if (a > b) { Console.WriteLine("Số a lớn hơn hoặc bằng số b"); } else if (a < b) { Console.WriteLine("Số a nhỏ hơn số b"); } else { Console.WriteLine("Hai số a, b bằng nhau"); }

Câu lệnh ba thành phần với toán tử ?

Khi viết:

rs = expr1 ? expr2 : expr3;

Thì câu lệnh đó tương tương với

if (expr1) rs = expr2; else rs = expr3;

Có nghĩa nếu biểu thức expr1 là true thì lấy giá trị của expr2 và false thì lấy expr3

int age = 18; var mgs = (age >= 18) ? "Đủ điều kiện" : "Không đủ điều kiện"; Console.WriteLine(mgs); //In ra: Đủ điều kiện

Ví dụ tìm số lớn nhất trong các số a, b, c

var a = 2; var b = 3.5; var c = 2; var max = a >= b ? a >= c ? a : c : b >=c ? b : c; // Viết tường minh hơn // max = (a >= b) ? (a >= c ? a : c) : (b >=c ? b : c); Console.WriteLine(max);

Câu lệnh rẽ nhánh switch

Câu lệnh switch ... case áp dụng cho cấu trúc rẽ nhiều nhánh, nó thay thế cho nhiều cầu lệnh else if

switch (expr) { case expr1: //Cách lệnh thi hành nếu expr == expr1 break; case expr2: //Cách lệnh thi hành nếu expr == expr2 break; // ... default: //.. break; }

Câu lệnh switch trên sẽ so sánh expr với các biểu thức sau từ khóa case là expr1, expr2 ... nếu bằng biểu thức nào thì bắt đấu thi hành lệnh từ khối case đó cho đến khi gặp break (Nếu không gặp break nó thi hành cho đến cuối)

Nếu có khối default, nó sẽ thi hành nếu expr không rẽ vào nhánh case nào.

int number = 2; switch (number) { case 1: Console.WriteLine("number có giá trị một"); break; case 2: Console.WriteLine("number có giá trị hai"); break; default: Console.WriteLine("number khác một và hai"); break; } //In ra : number có giá trị hai

Lệnh trên nếu sử dụng else if thì có dạng

int number = 2; if (number == 1) { Console.WriteLine("number có giá trị một"); } else if (number == 2) { Console.WriteLine("number có giá trị hai"); } else { Console.WriteLine("number khác một và hai"); }

Sử dụng switch rõ ràng, dễ đọc hơn khi số lượng else if nhiều

Source code: CS004_Logical_if_switch (Git), hoặc tải ex004

Định nghĩa toán tử trong [Wikipedia]:

Trong toán học, một toán tử (tiếng Anh operator, phân biệt với operation - phép toán) là một hàm, thông thường có một vai trò quan trọng trong một lĩnh vực nào đấy. Chẳng hạn trong đại số tuyến tính có “toán tử tuyến tính” (linear operator). Trong giải tích có “toán tử vi phân” (differential operator)… Thông thường, một “toán tử” là một hàm tác động lên các hàm khác; hoặc nó có thể là tổng quát hóa của một hàm, như trong đại số tuyến tính.

Các kiểu toán tử trong C:

• Toán tử số học
• Toán tử quan hệ
• Toán tử logic
• Toán tử so sánh bit
• Toán tử gán
• Toán tử hỗn hợp

Toán tử số học

Giả sử khai báo: int A=5, B=6; float C=1.2;

Toán tử	Miêu tả	Ví dụ
+	Cộng 2 toán hạng	A + B sẽ cho kết quả là 11
-	Trừ 2 toán hạng	A - B sẽ cho kết quả là -1
*	Nhân 2 toán hạng	A * B sẽ cho kết quả là 30
/	Chia 2 toán hạng	B / A sẽ cho kết quả là 0 (2 toán hạng đều là số nguyên thì kết quả là phần nguyên của thương) A / C sẽ cho kết quả là 4.166667 (1 trong 2 toán hạng là số thực dấu phẩy động thì thương là số thực dấu phẩy động)
%	Chia lấy phần dư	B % A sẽ cho kết quả là 1

Toán tử so sánh(quan hệ): Trả về giá trị là true (đúng) hoặc false (sai)

int A=5, B=6;

• < (nhỏ hơn) A < B -> true
• <= (nhỏ hơn hoặc bằng) A <= B -> true
• > (lớn hơn) A > B -> false
• >= (lớn hơn hoặc bằng) A >= B -> false
• == (bằng) A == B -> false
• != (khác) A != B -> true

Toán tử logic: Trả về giá trị là true (đúng) hoặc false (sai)

Trong ngôn ngữ C, 2 trạng thái true(đúng) và false(sai) được biểu diễn bởi các số nguyên int:

• Số 0 biểu diễn cho trạng thái false (sai).
• Tất cả các số nguyên khác 0 biểu diễn cho trạng thái true (đúng).

Các toán tử logic:

• && (and) trả về true khi cả 2 toán hạng đều đúng. Ngược lại trả về false.
  • (5<6) && (7<8) -> true
  • (5>6) && (7<8) -> false
  • (5>6) && (7>8) -> false
• || (or) trả về true khi ít nhất một trong 2 toán hạng đúng. Ngược lại trả về false.
  • (5<6) && (7<8) -> true
  • (5>6) && (7<8) -> true
  • (5>6) && (7>8) -> false
• ! (not) trả về true khi toán hạng (đằng sau dấu ! sai). Ngược lại trả về false.
  • !(7>8) -> true
  • !(7<8) -> false

Toán tử thao tác trên bit

• & (and bit)
• | (or bit)
• ~ (phủ định)
• >> (dịch bit sang phải)
• << (dịch bit sang trái)

Toán tử gán

Sử dụng dấu = cho việc gán giá trị vào biến.

Ví dụ:

1int a,b,c; 2int main(void) 3{ 4 a = 5; // Gán cho a giá trị là 5 5 c = b = a; // Gán cho b và c giá trị bằng giá trị của a 6 return 0; 7}

Các toán tử gán mở rộng:

Toán tử	Ví dụ	Tương đương với
+=	C += A	C = C + A
-=	C -= A	C = C - A
*=	C *= A	C = C * A
/=	C /= A	C = C / A
%=	C %= A	C = C % A
<<=	C <<= 2	C = C << 2
>>=	C >>= 2	C = C >> 2
&=	C &= 2	C = C & 2
^=	C ^= 2	C = C ^ 2
`	=`	`C

Toán tử tăng giảm

• ++ là toán tử tăng
  • ++i tương đương với i = i + 1
• -- là toán tử giảm
  • --i tương đương với i = i - 1
• Có 2 cách viết ++i và i++ nhưng ý nghĩa của chúng khác nhau:
  • ++i thì i được tăng trước sau đó sẽ lấy kết quả để thực hiện biểu thức
  • i++ thì i được đưa vào thực hiện biểu thức trước sau đó mới tăng i lên.

Một số toán tử khác

Toán tử	Miêu tả	Ví dụ
sizeof()	Trả lại kích cỡ của một biến	sizeof(a), với a là integer, thì sẽ trả lại kết quả là 4.
&	Trả lại địa chỉ của một biến.	&a sẽ cho địa chỉ thực sự của biến a.
*	Trỏ tới một biến.	*a sẽ trỏ tới biến a.
<điều kiện>? X:Y	Biểu thức điều kiện	Nếu điều kiện đúng ? thì trả về giá trị X : Nếu không thì trả về giá trị Y
,	Ước lượng giá trị toán hạng 1, ước lượng giá trị toán hạng 2 và trả về giá trị toán hạng 2 là giá trị cuối cùng	t = (x=10, x+5) sẽ gán giá trị x <- 10; thực hiện phép tính x + 5 = 10 + 5 = 15 và gán giá trị 15 cho t

Bảng thứ tự ưu tiên thực hiện của toán tử (theo thứ tự giảm dần mức độ ưu tiên):

Loại	Toán tử	Thứ tự ưu tiên
Postfix	() [] -> . ++ - -	Trái sang phải
Unary	+ - ! ~ ++ - - (type) * & sizeof	Phải sang trái
Tính nhân	* / %	Trái sang phải
Tính cộng	+ -	Trái sang phải
Dịch chuyển bit	<< >>	Trái sang phải
So sánh không ngang bằng	< <= > >=	Trái sang phải
So sánh ngang bằng	== !=	Trái sang phải
Phép AND bit	&	Trái sang phải
Phép XOR bit	^	Trái sang phải
Phép OR bit	`	`
Phép AND logic	&&	Trái sang phải
Phép OR logic	`
Điều kiện	? :	Phải sang trái
Gán	`= += -= *= = %= >>= <<= &= ^=	=`
Dấu phảy	,	Trái sang phải

Ép kiểu

Đôi khi chúng ta cần chuyển đổi giá trị một biểu thức sang kiểu dữ liệu khác. Ví dụ trong trường hợp ta muốn thực hiện phép toán chia lấy phần dư của 2 số nguyên, nhưng lại được lưu trong 2 biến kiểu float, ta không thể áp dụng trực tiếp toán tử % cho 2 biến đó. Bạn chạy chương trình thế này sẽ báo lỗi:

1#include 2int main(void) 3{ 4 int a = 5, c; 5 float b = 6; 6 c = a % (int)b; 7 printf("%d", c); 8 return 0; 9}

Vì thế cần ép kiểu theo cú pháp: () để lấy giá trị từ biến b, đổi sang số nguyên để thực hiện phép %. Code đúng như sau:

1#include 2int main(void) 3{ 4 int a = 5, c; 5 float b = 6; 6 c = a % (int)b; 7 printf("%d", c); 8 return 0; 9}