Biểu hiện của việc thiếu sắt trong cơ thể
Bệnh thiếu máu thiếu sắt là bệnh lý rất phổ biến trên thế giới, gặp ở mọi vùng miền. Tuy nhiên, bệnh thường gặp nhiều hơn ở các nước nghèo. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi và ở cả hai giới nhưng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và trẻ em chiếm tỷ lệ cao hơn. Show
Bệnh thiếu máu thiếu sắt là gì?Thiếu máu thiếu sắt là tình trạng thiếu máu xảy ra do cơ thể không đủ sắt đáp ứng nhu cầu tạo hồng cầu vì những nguyên nhân khác nhau. Ngày càng có nhiều người bị ảnh hưởng bởi bệnh thiếu máu do thiếu sắt hơn so với sự thiếu hụt vi các chất dinh dưỡng khác. Trước khi tình trạng thiếu máu xảy ra, thiếu sắt đã làm ảnh hưởng đến các chức năng khác, như hệ thống miễn dịch, hệ thống thần kinh, làm giảm khả năng miễn dịch, giảm hoạt động thể chất và suy giảm nhận thức. Tại sao cơ thể lại thiếu sắt?Có nhiều nguyên nhân gây ra thiếu sắt và được phân loại theo 3 nhóm như sau: Không cung cấp đủ nhu cầu sắt
Mất sắt do mất máu mạn tính
Rối loạn chuyển hóa sắt bẩm sinh (Hypotransferrinemia):
Triệu chứng của bệnh thiếu máu thiếu sắtThiếu máu do thiếu sắt không phải là một bệnh lý cấp tính. Tuy nhiên, nó ảnh hưởng rất lớn đến tình trạng sức khỏe cũng như năng suất lao động của người bệnh. Về lâu dài tình trạng này có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đặc biệt là phụ nữ có thai. Do đó, cần nhận biết những dấu hiệu sớm để phát hiện và điều trị kịp thời. Các triệu chứng xảy ra khi bị thiếu máu do thiếu sắt:
Điều trị bệnh thiếu máu thiếu sắt như thế nào?Nguyên tắc điều trị– Hạn chế truyền máu, chỉ truyền máu trong trường hợp thiếu máu nặng, mất bù. – Bổ sung các dạng chế phẩm sắt bằng truyền tĩnh mạch hoặc dung dịch uống, viên nén, khuyến khích sử dụng thuốc bổ sung sắt dạng uống. – Chỉ định sử dụng sắt đường truyền tĩnh mạch trong các trường hợp: + Thiếu máu thiếu sắt nặng, rất nặng; + Cơ thể không hấp thu được sắt khi dùng dạng uống: Cắt đoạn ruột, dạ dày, bệnh bẩm sinh; + Thiếu máu trong khi bệnh mạn tính hoặc viêm nhiễm đang tiến triển. – Giai đoạn sớm khi mới thiếu sắt chưa thiếu máu: Bổ sung sắt qua thức ăn và uống các chế phẩm chứa sắt. – Thời gian bổ sung sắt: Kéo dài, nên tiếp tục bổ sung sắt thêm ba tháng sau khi lượng huyết sắc tố trở đã về bình thường. – Phối hợp với điều trị nguyên nhân: Cần tìm được nguyên nhân gây thiếu sắt để điều trị đồng thời với điều trị thiếu máu thiếu sắt. Các chế phẩm thuốc bổ sung sắt– Dạng uống: + Ferrous sulfate; ferrous gluconate; ferrous fumarate; + Liều lượng: 2mg sắt/kg/ngày; + Thời gian dùng thuốc: 6 tháng đến 12 tháng. Nên bổ sung thêm vitamin C hoặc uống thêm nước cam, chanh để tăng khả năng hấp thu sắt. Lưu ý: Thuốc hấp thu tốt nhất khi uống vào lúc đói, tuy nhiên nếu bị kích ứng dạ dày thì có thể uống trong lúc ăn. Phân có màu đen, táo (không phải do xuất huyết tiêu hóa). – Dạng truyền tĩnh mạch: + Iron sucrose; Iron dextran… chỉ được dùng ở cơ sở y tế, không được tự ý sử dụng. + Cách tính liều lượng thuốc bổ sung sắt dạng tiêm: Tổng liều (mg) = P (kg) x (Hb đích (G/L) – Hb thực (G/L)) x 0,24 + 500 mg + P: trọng lượng cơ thể (kg); + Hb: nồng độ huyết sắc tố (G/L). Điều trị nguyên nhânPhải chẩn đoán và điều trị nguyên nhân gây thiếu sắt một cách triệt để, tránh gây thiếu sắt tái phát. BSCKII. Nguyễn Thị Thảo, Phó trưởng khoa Bệnh máu lành tính, Viện Huyết học – Truyền máu TW tư vấn về bệnh thiếu máu, thiếu sắt Phòng bệnh thiếu máu thiếu sắt– Bổ sung sắt trong suốt thời kỳ mang thai. Theo khuyến cáo WHO năm 2011 ta có:
– Nên nuôi trẻ bằng sữa mẹ hoặc sữa bổ sung sắt dành cho trẻ trong năm đầu đời, vì sắt trong sữa mẹ được hấp thu hơn sữa bột. – Thực hiện chế độ ăn cân đối giàu sắt, vitamin như:
– Không nên uống trà, cà phê ngay sau ăn. – Các bệnh nhiễm ký sinh trùng, sốt rét, nhiễm trùng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh lý thiếu máu do thiếu sắt. Trong đó có nhiễm ký sinh trùng đường ruột gây tác hại lớn nhất cho cơ thể. Do đó, cần tẩy giun định kỳ hàng năm bằng Mebendazol và Albendazol, đặc biệt cho phụ nữ và trẻ em trên 2 tuổi. Thường xuyên vệ sinh môi trường, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh… – Người bệnh thiếu máu thiếu sắt nên thực hiện theo chế độ ăn được chuyên gia dinh dưỡng tư vấn.
Khoa Bệnh máu lành tính, Viện Huyết học – Truyền máu TW |